#MakeTaxFair: Belasting als belangrijkste wapen tegen extreme ongelijkheid

• 7 september 2016

Vrouwen in Indonesië verdienen 21,5% minder dan mannen in vergelijkbare posities en in Cambodia is het minimumloon slechts 27,5% van het benodigde inkomen om in de basisbehoeften van een doorsnee Cambodjaanse familie te voorzien. Het zijn slechts enkele statistieken, maar ze vertellen een breder verhaal.

Een verhaal van economische ontwikkeling, die slechts ten goede komt aan een klein deel van de bevolking in veel Aziatische landen. Een recent Oxfam Novib rapport constateert dat, ondanks de sterke economische groei, tussen 1990 en 2010 70% van de bevolking haar inkomen zag dalen, terwijl alleen de rijkste 10% hun inkomen zagen stijgen. En dit is niet alleen een fenomeen wat zich beperkt tot Azië: in januari van dit jaar constateerde Oxfam Novib dat we vandaag de  dag leven in een wereld waar 62 mensen even veel rijkdom bezitten als de armste helft van de wereldbevolking. Let op: minder dan 5 jaar geleden waren dat nog 388 personen!

Ongelijkheid gaat verder dan inkomen 

De toenemende ongelijkheid in de wereld beperkt zich echter niet alleen tot verschillen in inkomen: miljoenen jongeren over de gehele wereld worden dagelijks geconfronteerd met discriminatie op basis van hun geslacht, seksuele oriëntatie huidskleur, en religie, terwijl de plaats waar zij opgroeien bepalend is voor hun economische toekomst. Tegelijkertijd zien we dat multinationals een steeds dominantere rol spelen in onze economieën. De vraag rijst hoe we de trend van toenemende ongelijkheid in onze samenleving kunnen keren.

De sleutel tegen ongelijkheid

Een van de sleutels tot het tegengaan van extreme ongelijkheid ligt in een ander en vooral eerlijker belastingbeleid. Overheden zouden wereldwijd moeten streven naar eerlijke belastingen, waarbij iedereen in de samenleving haar proportionele bijdrage levert aan de budgeten, die overheden in staat stellen om goede toegang tot basisvoorzieningen voor iedereen in een land te garanderen. Maar in plaats van iedereen op dezelfde manier te behandelen, is er mondiaal een strijd gaande tussen overheden, die het internationale bedrijfsleven proberen over te halen zich te vestigen in hun land, door het bieden van allerlei belastingvoordelen. Onverstandig, vindt Oxfam Novib, want in plaats van mondiaal belastingafspraken te maken, vindt er zo een race-to-the-bottom plaats, waarbij landen elkaar overbieden in belastingvoordelen voor multinationals.

Dit versterkt de trend dat steeds meer bedrijven gebruik maken van allerlei legale trucs om belasting te ontwijken. In 2012 constateerde het Tax Justice Network al dat alleen al multinationals uit de Verenigde Staten goed waren voor het verplaatsen van ongeveer 500- tot 700 miljard dollar aan winsten naar landen waar het belastingklimaat milder is. Oxfam Novib collega Francis Weyzig constateerde dat dit ongeveer een kwart van hun wereldwijde winst betreft!

Oneerlijke belastingregels ondermijnen zo de strijd tegen ongelijkheid, want waar belastingbeleid vaak een (beperkte) mate van herverdeling bevorderd (de sterkste schouders dragen de zwaarste lasten), wordt het progressieve karakter op deze manier zwaar ondermijnt. Het is dan niet voor niks dat de inkomensongelijkheid steeds groter wordt: immers de allerrijksten worden steeds rijker op een manier die alle voorstellingen te buiten gaat.

De strijd van Oxfam Novib

Mondiaal strijdt Oxfam Novib dit jaar tegen belastingparadijzen: 188 van de 201 grootste bedrijven wereldwijd zijn volgens Oxfam Novib aanwezig in belastingparadijzen. Bedrijfsinvesteringen in belastingparadijzen zijn tussen 2000 en 2014 bijna verviervoudigd. Hierdoor lopen overheden miljarden euro’s mis, euro’s die ontzettend belangrijk zijn in de strijd tegen extreme armoede en ongelijkheid. 

Steun die strijd tegen belastingontwijking en toenemende ongelijkheid en blijf op de hoogte van onze campagne.

Dit blog werd geschreven door Stefan Verwer in het kader van Tax Justice Blogging Day.