Hongerzomer dreigt in zuidelijk Afrika
- 24 augustus 2016
Veel arme gezinnen in zuidelijk Afrika hebben nog nooit zo weinig eten gehad als nu. Waarom zijn de voedselproblemen na de super El Niño nog niet voorbij? Antwoord op alle 14 vragen die je kunt hebben over de nasleep van de ergste droogte sinds 35 jaar in Mozambique, Zambia, Malawi, en Zimbabwe.
1. Even opfrissen. Wat is El Niño ook alweer?
Door El Niño verandert het weer in grote delen van de wereld. Het kan bijvoorbeeld een heel regenseizoen lang niet regenen. Of het regent juist veel heviger dan normaal. El Niño ontstaat omdat zeewater warmte (van de zon) opslaat. Als het water te warm wordt, laat het de warmte los, met een El Niño tot gevolg. Dat gebeurde ongeveer elke zeven jaar. Maar door klimaatverandering komt El Niño steeds vaker voor.
De donkergroene landen zijn zwaar getroffen door El Niño. Oxfam biedt er noodhulp.
2. El Niño is voorbij. Waarom hebben mensen dan nog steeds honger?
Je staat er in de supermarkt niet bij stil, maar voedsel heeft tijd nodig om te groeien. Heel veel oogsten in zuidelijk Afrika zijn mislukt na maandenlange droogte, zelfs tijdens het regenseizoen. De oogst van 2014-2015 viel ook al tegen, waardoor voorraden nu zo goed als op zijn. De verwachting is dat het vanaf december weer zal gaan regenen. Boeren kunnen dan weer zaaien, maar het kost nog maanden voordat de akkers weer vol staan met bloeiende gewassen. Daardoor staat veel mensen in zuidelijk Afrika een hongerzomer te wachten.
3. Een hongerZOMER?
Ja, de seizoenen in zuidelijk Afrika zijn omgekeerd ten opzichte van onze seizoenen. Als het bij ons zomer is, is het in zuidelijk Afrika winter en omgekeerd.
4. Wie worden getroffen door deze ramp?
De hongerzomer bedreigt volgens de VN het leven van ruim 18 miljoen mensen in zuidelijk Afrika. Ze behoren tot de allerarmsten ter wereld. Zo staat Malawi op de achtste plaats in de lijst van armste landen. De ramp treft vooral kleine boeren op het platteland. Ze verdienen zo weinig dat ze al snel 70 procent van hun inkomen aan eten uitgeven. Nu het schaarse eten dat er nog is razendsnel duurder wordt, kunnen steeds minder mensen het betalen.
Wel wolken, geen regen. Met water uit een bron lukt het Elsa toch een paar plantjes in leven te houden.
5. Hoeveel mensen hebben te weinig eten?
Op dit moment hebben ruim 18 miljoen mensen zo weinig eten, dat ze alleen met noodhulp kunnen overleven, zeggen de Verenigde Naties. Oxfam verwacht dat dit in oktober 33 miljoen mensen in zuidelijk Afrika te weinig te eten hebben. Omdat pas in maart de eerste grote oogsten worden verwacht, zal dit aantal tot die tijd blijven stijgen.
6. Klopt het dat het ergste nog moet komen?
Helaas wel. Tot nu toe zijn – gelukkig – nog maar weinig mensen overleden door honger en dorst. Maar omdat het nog maanden duurt voordat de voedselproductie in zuidelijk Afrika weer op volle kracht is, nemen de problemen snel toe. Tot nu toe hebben acht landen in zuidelijk Afrika de noodtoestand uitgeroepen. Omdat rijke landen niet of nauwelijks reageren op deze noodtoestanden, hebben steeds meer mensen geen eten meer.
7. Kan deze ramp zo groot worden als de hongersnood in 1983-85?
Iedereen kent het Kerstlied van Band Aid, waarmee Bob Geldof en vele andere artiesten aandacht vroegen voor een van de grootste hongersnoden ooit: in Ethiopië overleden tussen 1983 en 1985 tussen de 400.000 en 600.000 mensen. Of zo’n ramp zich kan herhalen, hangt voor een groot deel af van de hulp die landen in nood nú krijgen. Op dit moment is dat nog véél te weinig.
Video
Op deze plek staat een YouTube video. YouTube plaatst cookies.
Als je die hier wilt bekijken, kies dan bij cookie-instellingen dat je social media cookies accepteert.
Of bekijk de video buiten deze site op YouTube.
8. Te weinig water en eten, wat zijn daar de gevolgen van?
Een langdurig voedsel- en watertekort zoals nu, zorgt voor veel meer problemen dan honger en ondervoeding. Vee sterft. Tot nu toe al een half miljoen dieren. Veehouders raken zo hun inkomsten kwijt. Veel kinderen gaan niet meer naar school. Ze moeten ver lopen om water te halen of hebben geen energie meer om te leren. Door de hoge voedselprijzen, is er ook steeds vaker geen geld meer voor school. In ziekenhuizen is te weinig water om patiënten goed te behandelen. En bij hiv-patiënten die te weinig eten, werken de aids-remmers niet meer.
9. Waarom hoor ik zo weinig over deze ramp?
Er is veel aan de hand in de wereld. Vluchtelingen, de bombardementen in Syrië. Trump die president wil worden. Voor veel nieuwsredacties staat ‘voedselcrisis in zuidelijk Afrika’ niet hoog op het lijstje. Bovendien speelt deze ramp zich heel ver van de camera’s af. Mensen op het Afrikaanse platteland hebben de grootste problemen. Daar gaan maar weinig journalisten naartoe. Als je het niet erg vindt om Engels te lezen: een journalist van de Guardian ging wél kijken en vond alle ingrediënten voor een catastrofale ramp.
10. Wanneer is er weer genoeg te eten?
Dat zouden we je graag vertellen. Hopelijk in maart/april 2017, na succesvolle oogsten. Maar dat is niet zeker. Na de super El Niño dreigt diens ‘zusje’ La Niña voor nieuwe problemen te zorgen.
Het eten is klaar. Dat maakt ook de eenden nieuwsgierig.
11. La Niña kan de ramp erger maken. Wat is La Niña?
Na een El Niño volgt soms een La Niña: een langdurige periode met relatief veel regen. Dit jaar is de kans op een La Niña 55 tot 60 procent. La Niña hoeft niet erg te zijn. Wat meer regen kan de landbouw helpen en watertekorten aanvullen. Misschien zorgt het wel voor bovengemiddelde oogsten! Maar véél meer regen spoelt ingezaaide grond weg en zorgt voor overstromingen. Daardoor raken wegen en gebouwen beschadigd. Als dat gebeurt, zijn de problemen voor veel mensen in zuidelijk Afrika niet meer te overzien.
12. Wat doet Oxfam om mensen te helpen?
Oxfam bestrijdt het voedseltekort in zuidelijk Afrika sinds november 2015. We zorgen voor voedsel of verstrekken voedselbonnen waarmee mensen zelf eten kunnen kopen. Ook bieden we boeren zaden en planten zodat ze weer kunnen zaaien. Dat doen we voor bijna 270.000 mensen. Ook repareren we waterbronnen. Ruim 110.000 mensen hebben weer toegang tot schoon drinkwater of kregen voorlichting over hygiëne en/of rechten.
Elsa haalt water uit een door Oxfam herstelde bron.
Met 18 miljoen mensen in nood, is dat niet genoeg. Om tot 1 april 2017 1,2 miljoen mensen te helpen, hebben we 43,5 miljoen euro nodig. Oftewel 17 cent per persoon per dag.
Help mee! Elke bijdrage helpt!
13. Wat doen overheden?
Op dit moment is er veel te weinig geld om een hongerzomer in zuidelijk Afrika te voorkomen. Behalve de VS en het Verenigd Koninkrijk hebben maar weinig rijke landen een bijdrage geleverd. Dat is natuurlijk een drama voor getroffen mensen in zuidelijk Afrika. Maar ook een drama voor de wereld. Juist door nu te helpen, kan erger worden voorkomen. Voorbeeld: kinderen die nu voedselhulp krijgen, kunnen gewoon naar school blijven gaan. Dat is veel goedkoper dan de problemen oplossen die ontstaan als een hele generatie kinderen maanden of jaren school mist.
14. Kan honger in Afrika in de toekomst worden voorkomen?
Eén ding staat vast: zolang klimaatverandering doorgaat, moeten Afrikaanse boeren zich aanpassen als ze nieuwe voedseltekorten willen voorkomen. Oxfam helpt boeren daarbij. In Zimbabwe leren boeren in veldscholen sterke zaden te kweken die extreem weer kunnen doorstaan. Daarnaast moeten Afrikaanse landen grotere voedselreserves aanleggen. Verschillende landen doen dat al, zoals Ethiopië. Dat land heeft ook veel last van El Niño, maar zonder de grotere voedselvoorraden waren de problemen veel groter geweest.
Video
Op deze plek staat een YouTube video. YouTube plaatst cookies.
Als je die hier wilt bekijken, kies dan bij cookie-instellingen dat je social media cookies accepteert.
Of bekijk de video buiten deze site op YouTube.
