Ontbreken eisen duurzaamheid en belastingontwijking in steunpakket gemiste kans

• 20 mei 2020

Oxfam Novib persreactie
Miljarden bedrijfssteun niet gebruikt voor omslag: belastingontwijking, klimaatbeleid en verantwoord ondernemen.

Het kabinet mist een unieke kans om met de miljarden die het uitgeeft aan bedrijfssteun, een omslag af te dwingen naar een duurzamere economie, terugdringing van belastingontwijking en daarmee het tegengaan van de extreme ongelijkheid.

Het kabinet legt wel terechte eisen op voor het verlenen van steun zoals een stop op bonussen en dividenduitkering aan aandeelhouders, maar negeert de roep om ook eisen te stellen over belastingontwijking, duurzaamheid en klimaatbeleid.

‘Het kabinet laat een historische kans voor een omslag in de economie voorbijgaan. De miljarden aan belastinggeld die bedrijven nu krijgen, en die door huidige en toekomstige generaties moeten worden betaald, kunnen gebruikt worden om van bedrijven te eisen dat ze verduurzamen, stoppen met belastingontwijking en de klimaatdoelen te halen. Daarmee zou het kabinet niet alleen bedrijven en werkgelegenheid nú in stand houden, maar ook investeren in een betere toekomst voor iedereen,’ zo stelt Oxfam Novib beleidsadviseur Esmé Berkhout.

‘Andere Europese landen, zoals België en Denemarken, stellen wel voorwaarden om belastingontwijking tegen te gaan. Ook de Europese Commissie weerhoudt lidstaten er zeker niet van dit soort voorwaarden op te leggen bij het verlenen van steun’.

‘Als je als overheid zoveel miljarden belastinggeld uitgeeft, moet je toch duidelijk zijn welk gedrag van bedrijven je wilt belonen en welke eisen je stelt. Bedrijven doen - met uitzondering van enkele voorlopers - veel te weinig om misstanden in hun productieketens tegen te gaan, met grote ellende tot gevolg in veel ontwikkelingslanden. Veel grote, internationaal opererende bedrijven, die ook aankloppen voor steun, ontwijken daarbij op grote schaal belasting. Daarmee onthouden ze inkomsten aan rijke en arme landen, die dat geld nu juist nodig hebben om hun burgers door de coronacrisis heen te helpen.’

‘We moeten niet alleen nu spoedmaatregelen nemen, maar ook zorgen dat we met al die miljarden investeren in een eerlijker en duurzame wereld. Zo moeten bedrijven echt duurzaam gaan ondernemen en moeten we belastingontwijking en andere systeemfouten in onze economie aanpakken. Anders blijft de ongelijkheid, en daarmee de kwetsbaarheid van veel landen in stand, ‘aldus Berkhout.

Noot aan redactie:

• Oxfam Novib beleidsadviseur Esmé Berkhout is beschikbaar voor interviews, contact Jules van Os, persvoorlichting Oxfam Novib, 0651573683.
• Dit nieuwe steunpakket is een vervolg op het eerste noodpakket van maart 2020 van het Kabinet voor het behoud van banen en ondersteuning van de Nederlandse economie.
• Eerder deze week publiceerde Oxfam Novib het rapport ‘De Keus van ons Leven, investeren in een eerlijke en duurzame economie’’  Enkele bevindingen uit de Oxfam Novib briefing:
•  
• Onderzoek laat zien dat tot nu toe slechts 4% van de voorgestelde maatregelen die zijn opgesteld door de G20 landen helpen de CO2-uitstoot daadwerkelijk terug te dringen; 4% van de maatregelen versterkt de uitstoot en  92% is ‘neutraal’. Dit terwijl een enorme omslag, weg van ‘business as usual’, nodig is om te voorkomen dat de wereld afstevent op een nog grotere klimaatcrisis.
• De Nederlandse regering heeft als doelstelling dat binnen drie jaar 90% van de bedrijven de OESO-richtlijnen voor maatschappelijk verantwoord ondernemen moeten ondersteunen. De geplande steunpakketten voor bedrijven bieden een uitgelezen mogelijkheid om het huidige – zeer lage percentage van rond de 30-35% - op te krikken.  De noodzaak is hoog mede gezien het feit dat door de wereldwijde economische gevolgen van de coronacrisis 500 miljoen mensen, 8% van de wereldbevolking, extra in armoede terecht dreigt te komen.

• Om aan het klimaatakkoord van Parijs te kunnen voldoen - wat betekent dat Nederland in 2030 65% minder CO2 moet uitstoten dan in 1990 – moet onze economie fors anders worden ingericht.  De Nederlandse regering moet alle grote bedrijven die steun krijgen verplichten hun productie en energiegebruik in overeenstemming te brengen met een maximale temperatuurstijging van 1,5 graden, zoals genoemd in het akkoord van Parijs .
• Juist in deze tijd waarin de publieke inkomsten hard nodig zijn is de aanpak van belastingontwijking cruciaal. Rijken en arme landen lopen hierdoor jaarlijks miljarden euros aan belastinginkomsten mis. De Europese Commissie steunt de aanpak om steunpakketten voor bedrijven te koppelen aan maatregelen tegen belastingontwijking. Denemarken, Frankrijk en Polen kondigden al aan belastingontwijking mee te wegen in het besluit wel of geen steun te verlenen vanuit hun noodfonds.