Vluchtelingenopvang in de regio: zo kan het ook
Geen vluchtelingenkampen, gelijk mogelijkheid tot werk en begeleiding bij het leren van de taal. Ecuador is een land 'in de regio' die vluchtelingen opvangt en heeft hiervoor een radicaal andere aanpak dan Nederland.
Carolina is van Columbia naar Ecuador gevlucht. "In Colombia werkte ik als administratief medewerker in een ziekenhuis. Mijn man was accountant. We hadden een goed leven, totdat we moesten vluchten. Toen we in Ecuador aankwamen, hadden we niks meer. Vooral voor mijn man was dat emotioneel zwaar. Hij verkocht bloemen langs de kant van de weg, maar het was niet genoeg om in ons onderhoud te voorzien. Hij werd depressief."
Carolina vertelt liever niet waarom ze gedwongen werd te vluchten met haar man Edwin en haar twee zonen, Kevin en Juan. Maar met het gewapende conflict in Colombia, dat al meer dan 50 jaar aanhoudt, laat het zich wel raden waarom ze niet langer in hun thuisland konden blijven. Deze strijd tussen de overheid en de guerillabeweging FARC over ideologie, maar net zo goed over cocaïne, olie en goudmijnen, heeft al meer dan 6 miljoen mensen op de vlucht doen slaan. De meesten van hen zijn ontheemd binnen Colombia zelf. Een kleiner deel is gevlucht naar de omliggende landen, waaronder Ecuador.
Dit kleine land precies op de evenaar heeft een bijzonder beleid ten opzichte van vluchtelingen. Alle migranten - inclusief vluchtelingen - hebben recht op sociale voorzieningen zoals onderwijs en gezondheidszorg. Belangrijker nog is dat iedereen direct het recht heeft om te werken, en dat vluchtelingen zich mogen vestigen waar ze willen. Geen grote kampen dus, maar opvang tussen de Ecuadorianen in. Inmiddels zijn deze rechten opgenomen in de grondwet, en is er de zogenaamde ‘Human Mobility’ wet die deze rechten verder uitwerkt.
Op papier is het allemaal goed geregeld, maar de praktijk is weerbarstiger. Dat ligt niet aan de goede wil van de overheid. Ecuador heeft de nu dure dollar als munteenheid. En de verkoop van olie, waar het land veel inkomsten mee verdient, levert momenteel niet veel op. Oliebedrijven zoeken hun heil elders. "De dure dollar en de goedkope olie zorgen voor een dubbele crisis," zegt Sonia Aguilar van UNHCR, de vluchtelingenorganisatie van de VN. Een recessie is het gevolg, waar zowel Ecuadorianen als gevluchte Colombianen last van hebben.
Van vluchteling tot succesvol ondernemer
Carolina en haar man moesten dus vindingrijk zijn, wilden zij een nieuw bestaan kunnen opbouwen in Ecuador. UNHCR en de vluchtelingenorganisatie HIAS hebben hen daarbij geholpen. Ze ontvingen een jaar lang maandelijks een kleine lening, zodat ze zelf een bedrijfje konden beginnen. Ook kregen ze trainingen in bedrijfskunde en psychologische hulp bij het verwerken van hun trauma’s uit Colombia. Deze holistische benadering heeft veel Colombiaanse vluchtelingen weer op de been geholpen.
Inmiddels is Carolina aardig succesvol in het maken en verkopen van arepo’s, Colombiaanse maiswafels. Toen ze begon, maalde ze de mais nog met de hand - een zeer tijdsintensief en zwaar proces. In haar kleine keukentje kon ze twee maiswafels per keer bakken. Inmiddels heeft ze met de lening van UNHCR en HIAS, en het geld dat ze zelf heeft verdiend, een professionele maalmachine gekocht, en een bakplaat waar ze 25 wafels tegelijk kan bakken. Ze verkoopt ze aan bakkers en individuele klanten, die haar goed weten te vinden.
Haar man heeft er ook het beste van gemaakt. Hij kocht een wasmachine en een gemotoriseerde bakfiets, en gaat daarmee de deuren langs. Voor 2 dollar kunnen de mensen in Ibarra, de plaats waar ze nu wonen, hun was bij hem doen. Inmiddels heeft het echtpaar zoveel verdiend dat ze eraan denken een tweede wasmachine te kopen.
Carolina ziet zichzelf niet haar hele leven arepo’s bakken; ze mist de intellectuele stimulans van haar oude baan. Maar ze wil ook niet te ver vooruit plannen. Voor nu is ze blij dat haar kinderen naar school kunnen, en dat ze veilig zijn. Terug naar Colombia durft ze in elk geval niet. "Maar, als we gaan," grapt Edwin soms, "dan nemen we de maalmachine mee."
Ook zij vonden hulp in Ecuador
Ontmoet Luz, Leandro en Jacqueline. Net als Caroline moesten zij vluchten, maar dankzij hun ondernemersgeest en een klein steuntje in de rug, hebben ze hun leven weer opnieuw kunnen opbouwen.
Oxfam Novib doet onderzoek naar landen die op een goede en duurzame manier omgaan met de komst van vluchtelingen. We hopen te leren van deze landen, zodat we hun voorbeeld kunnen gebruiken om andere landen te inspireren hetzelfde te doen.
Meer weten over hoe wij vluchtelingen wereldwijd helpen?
Help ze vooruit
Elke 3 seconden moet er iemand vluchten voor geweld of een ramp. Op zoek naar veiligheid. Alles wat hen dierbaar is achterlaten. Met jouw hulp geven we vluchtelingen en migranten onderdak, schoon drinkwater en voedsel. Samen helpen we vluchtelingen vooruit.
