Kijken, lezen, luisteren: tips in de strijd tegen vooroordelen
‘Ik ben afgestudeerd in de journalistiek, maar ik kon kiezen tussen schoonmaken, of bij de slager aan de slag.’ Het is een van de confronterende ervaringen die werden gedeeld binnen onze organisatie nu antiracistische protesten wereldwijd klinken. De aandacht voor Black Lives Matter heeft ook bij Oxfam Novib de discussie over bewuste en onbewuste vooroordelen nieuw leven ingeblazen.
Educate yourself! (onderwijs jezelf) is een veelgehoorde oproep van de antiracismebeweging waarmee we direct aan de slag kunnen. Met leerzame, inspirerende en soms confronterende ervaringen en tips, van onze medewerkers en van activistische organisaties, willen we onszelf en jou bewust helpen maken van discriminatie en racisme. Want alleen samen kunnen we ongelijkheid verslaan!
(Voor)lezen
Kinderboeken met een divers geluid
‘Met een Arabische vader en naam heb ik ook met mijn portie vooroordelen moeten dealen. Dit speelde bij mij vooral weer op toen ik kinderen kreeg en we besloten om ze de achternaam van mijn man te geven, omdat dit in Nederland zo zijn voordelen heeft. Dit is de realiteit, hierin maken we praktische keuzes, maar daar kunnen we ook verdrietig van worden. Dit hebben we een plekje gegeven door te zorgen dat we vanaf het begin investeren in kinderboeken met een divers geluid. Dit zijn een paar van mijn favoriete titels:
(Tip van Layla Salamoun, manager Acquisitie & Loyaliteit)
Tips voor de stille bondgenoot
Vind je het lastig om je uit te spreken tegen racisme? Weet je niet goed hoe je moet beginnen? Oxfam-medewerker Sagal Ali schreef een persoonlijk blog (in het Engels) over haar ervaringen met racisme en haar advies aan haar stille bondgenoten. Dit zijn haar leestips om je op weg te helpen.
- Niet door water maar door vuur, James Baldwin (en al zijn andere essays)
- Weg naar huis, Yaa Gyasi
- Waarom ik niet meer met witte mensen over racisme praat, Reni Eddo-Lodge
- Het blauwste oog, Toni Morrison
Meer (Engelstalige) lees, luister- en doneertips van Oxfam vind je in deze uitgebreide lijst, opgesteld in samenwerking met een divers publiek.
Leren: Oordeel niet
‘Toen ik in 1998 vanuit Brazilië naar Nederland kwam, moest ik een inburgeringscursus doen. Ik ben afgestudeerd in de journalistiek, maar de eerste week moest ik het alfabet herhalen. Ik kreeg het gevoel dat alle niet-EU-burgers gezien werden als trage leerlingen, voor wie een studie of hoogopgeleid werk niet geschikt is.'
‘Ondanks alles is het me gelukt om me in te vechten in de Nederlandse samenleving, maar niet dankzij de organisatie die me moest helpen een baan te vinden. Na een interview en het delen van mijn vaardigheden, kreeg ik 2 opties: schoonmaken, of bij de slager aan de slag. Ik bedankte, gefrustreerder dan ooit en zonder enige hulp om mijn horizon te verbreden.’
‘Mijn advies aan iedereen: oordeel niet op basis van iemands afkomst, naam of kleur. Oordeel op hun capaciteiten!’
(Fernanda Martins, Specialist Project Finance Officer)
‘Oordeel niet! Zo simpel is het. Zie een mens voor je staan, geen ras, kleur of nationaliteit. Zeg geen dingen als: ‘Wat praat jij goed Nederlands’, ‘Oh, wat goed dat jij havo hebt gedaan, dat had ik niet verwacht’ of ‘Ik ben op zoek naar een schoonmaakster, heb jij die misschien in je familie?’ Dit is heel beledigend en veroordelend. Je zegt eigenlijk dat je verwacht dat de ander vast laagopgeleid is, gebaseerd op uiterlijke kenmerken. Ik hoop echt dat we deze discussie aangrijpen om verandering te bewerkstelligen, zodat mijn kinderen deze vragen niet meer zullen krijgen.’
(Naziha Tanoti, campaigner)
Kijken
The Death and Life of Marsha P. Johnson.
‘Marsha P. Johnson was een zwarte drag queen en activiste. Zij speelde een prominente rol in de emancipatie van transgenders in de Amerikaanse homobeweging. Deze documentaire (te zien op Netflix) laat de inspanningen en de prestaties van gekleurde transgenders zien, die vaak zijn weggevaagd door de overwegend witte, mannelijke homobeweging.’
(Tip van Zhiren Ye, Junior Programme Officer)
Video
Op deze plek staat een YouTube video. YouTube plaatst cookies.
Als je die hier wilt bekijken, kies dan bij cookie-instellingen dat je social media cookies accepteert.
Of bekijk de video buiten deze site op YouTube.
Wit is ook een kleur
‘Kleur doet er niet toe’, of zelfs: ‘Ik zie geen kleur’. Zo heb ik als witte progressieve vrouw lang in het leven gestaan, met het idee dat ik daarmee duidelijk liet zien dat ik absoluut niet racistisch ben. Deze documentaire van Sunny Bergman (te zien via VPRO) toonde mij dat juist dát wit privilege is: ik kan me permitteren om ‘kleurenblind’ te zijn, omdat ik nooit geconfronteerd word met mijn huidskleur. Omdat ik niet staande gehouden word door de politie om hoe ik eruitzie, omdat mijn cv niet geweigerd wordt om mijn achternaam. Een goede kijktip voor iedere witte persoon die zich antiracistisch noemt.
(Tip van Loes van der Voort, copy writer)
Video
Op deze plek staat een YouTube video. YouTube plaatst cookies.
Als je die hier wilt bekijken, kies dan bij cookie-instellingen dat je social media cookies accepteert.
Of bekijk de video buiten deze site op YouTube.
Doen: hoe bevooroordeeld ben jij?
‘Ik vind de Implicit Association Test van Harvard erg confronterend. Niet per se vanwege de uitkomst (die viel gelukkig wel mee), maar wel omdat hij je heel hard doet nadenken over je onbewuste vooroordelen. Doe die test, denk na over je eigen onbewuste vooroordelen en hoe je mensen eventueel benadeelt.’
(Tip van Ruben De Winne, projectsecretaris PVP/SDG5-projecten)
Meer weten?
Wil je meer lezen over de strijd tegen racisme en over hoe jij kunt bijdragen? Deze organisaties, activisten en websites helpen je op weg.
- The Black Archives is een uniek historisch archief waar je terecht kunt voor gesprekken, activiteiten en boeken vanuit zwarte en andere onderbelichte perspectieven. Een mooie start is het meesterwerk Wij slaven van Suriname van Anton de Kom, een persoonlijke en algemene geschiedschrijving en een felle aanklacht tegen racisme en uitbuiting. Meer boekentips vind je op hun All Power to the People-leeslijst.
- BlackLivesMatterNL is een actiegroep in solidariteit met de protestbeweging in de Verenigde Staten en tegen anti-zwart geweld in Nederland. Volg hen als je wil weten aan welke protesten je kunt meedoen.
- Controle Alt Delete zet zich in tegen etnisch profileren door de politie en vóór eerlijke en effectieve politiecontroles. Hier vind je meer informatie over politiegeweld in Nederland.
- Wit huiswerk. Hoe kun je de strijd tegen racisme het beste steunen als je er niet zelf direct mee te maken heeft? De site withuiswerk.nl verzamelt bronnen, zoals boeken, films en podcasts, om je te inspireren. En in dit artikel van OneWorld geven activisten en organisaties je concrete tips om mee aan de slag te gaan.
