Klimaatcrisis: waar we ons druk om maken en waarom we elkaar keihard nodig hebben

Hij is vrijwilliger bij de Jonge Klimaatbeweging, zij werkt als campagnevoerder bij Oxfam Novib. Hij houdt zich bezig met Nederlandse jongeren, zij met armoede in ontwikkelingslanden. Toch delen Jai Tjin-A-Ton en Letty de Keizer een grote zorg: klimaatverandering. Waar maken zij zich eigenlijk druk om? En waarom hebben een jongerenclub en een grote internationale organisatie elkaar zo hard nodig?

Allereerst: Jai, je bent nog jong, je hebt vast wel wat anders aan je hoofd. Waarom maak jij je druk om klimaatverandering? 

‘Simpel gezegd: ik wil niet dat de wereld zoals ik die heb leren kennen verandert. En dat gebeurt wel als we meer dan 1,5 graden opwarmen. Stel je voor dat Nederland straks onder water staat. Het klinkt misschien leuk, Utrecht aan Zee, maar waar moeten alle andere inwoners heen? De grens over vluchten? Dan krijgen we in Nederland wat we op andere plekken in de wereld al zien: mensen die gedwongen moeten verplaatsen vanwege klimaatverandering. 

‘Ik ben al langer bezig met duurzame verandering. Duurzaam eten, kiezen hoe ik reis en wat ik koop – of niet koop. Maar ik miste een groep mensen met hetzelfde doel. Die groep heb ik gevonden bij de Jonge Klimaatbeweging (JKB). Wij verenigen de stem van jongeren die zich hebben aangesloten bij een jongerenorganisatie. We gaan in gesprek met jongeren en laten hun stem horen bij de politiek, beleidsmakers en bedrijfsleven. Samen kunnen we veel meer impact maken dan ik in mijn eentje kan.’ 

Waar maakt JKB zich vooral zorgen over als het gaat om klimaatverandering?

‘Waar en hoe gaan we straks wonen als starters in dit steeds vollere land? Wordt onze energie wel duurzaam opgewekt? Krijgen alle huizen zonnepanelen? Gaan we zelf eten verbouwen, en wie leert dat ons? Is ons onderwijs en ons werk nog wel relevant, nu er zoveel nieuwe banen bijkomen door de energietransitie? Komt duurzaamheid wel genoeg aan bod op school? En hoe gaan we straks reizen? Delen we een auto, willen we alleen nog elektrische voertuigen in de stad? Wonen, werken, mobiliteit, onderwijs, voeding: op al die gebieden moet verandering plaatsvinden als we de klimaatcrisis willen stoppen. En dat gebeurt niet genoeg.

‘Waarom durft de overheid wel ingrijpende keuzes te maken rond de coronacrisis, zoals mondkapjes en een avondklok? Waarom laten ze zich hierbij wel adviseren door experts? Klimaatverandering is ook een crisis. Waar is het Climate Outbreak Management Team? Wanneer maakt de politiek hiervoor ook keuzes gebaseerd op de wetenschap? Wij willen dat de politiek gedurfde keuzes maakt als het gaat om klimaatverandering. Daar lobbyen wij voor.'

Klimaatverandering is geen Nederlands probleem

Letty, Oxfam Novib bestrijdt armoede. Waarom maken jullie je zorgen om klimaatverandering?

‘Klimaatverandering heeft een ontzettend grote impact op mensen in ontwikkelingslanden die in armoede leven. De gevolgen van klimaatverandering zijn voor hen nu al voelbaar. Door extreem weer mislukken oogsten en sterf het vee. Geld om zich te weren tegen deze gevolgen ontbreekt.

‘Als wij in Nederland gedwongen moeten vluchten vanwege klimaatverandering, hebben we wat geld op de rekening om te verhuizen. Maar in arme landen kunnen mensen geen kant op.

‘Bovendien zijn de slachtoffers van klimaatverandering niet de grootste veroorzaker ervan. Dat zijn de rijke, westerse landen. Maar de armste mensen betalen de prijs.’

Wat JKB met Oxfam moet

Jai, wat moeten jullie als jonge club vrijwilligers met een grote organisatie als Oxfam Novib in de strijd tegen klimaatverandering?

‘Wij worden als jongeren nog niet altijd gehoord en vinden het bizar dat het klimaatprobleem door vrijwillige jongerenorganisaties moet worden aangekaart. Daarbij kunnen grotere organisaties ons heel goed helpen: ze kunnen ons een podium bieden en financiële ondersteuning. Dat hebben we hard nodig. 

‘De komende 4 jaar werken we samen met Oxfam Novib. Dat maakt het onze eerste langdurige samenwerking. Wij zijn een jonge organisatie en Oxfam Novib gaat al lang mee, dus we kunnen veel leren. Bijvoorbeeld over het samenwerken met partners, of over de stappen die we moeten zetten om een professionelere organisatie te worden.

‘Daarnaast kunnen wij leren van hun focus op klimaatverandering in andere landen. Klimaatverandering is geen Nederlands probleem, het is een wereldwijd probleem en we moeten ons allemaal inzetten. Daarom werken we nu ook samen met jongeren in andere landen, zoals Bangladesh, Chili, Egypte, Mexico, Nigeria, Oeganda, Zuid-Afrika, Qatar en India. We delen onze visies en helpen elkaar om de klimaatbeweging echt op poten te krijgen, ook daar. Want overal zijn jongeren die zich zorgen maken.’

En wat kan Oxfam Novib van jullie leren?

‘Er valt heel wat te leren van onze drive. Wij zijn allemaal vrijwilligers en werken vanuit een passie. Dat kunnen wij aanwakkeren bij grotere organisaties waar dat wat minder is.

‘Daarnaast weten wij jongeren te bereiken en groeit onze achterban. Dat komt door de manier waarop we met ze communiceren en hoe we de actualiteit vertalen naar wat de jeugd aanspreekt.’

Waarom Oxfam de jongeren nodig heeft

Letty, waarom denk jij dat Oxfam en deze jongeren elkaar nodig hebben?

‘Zoals Jai al zegt: JKB vertegenwoordigt een grote groep jongeren. Vorig jaar hebben ze de Duurzame 100 gewonnen, een ranglijst van de meest duurzame doeners en denkers. Meer dan 50 jongerenorganisaties hebben hun agenda ondertekend. Wij vinden het lastiger om jongeren te bereiken, en we kunnen veel leren van de manier waarop zij hun achterban betrekken bij hun werk. Ze houden contact met ze, vragen hen wat zij belangrijk vinden en wat zij zouden willen doen.

‘We hebben jongeren bovendien keihard nodig omdat zij de toekomst zijn en omdat zij die toekomst anders willen zien. Zij zijn de drijvende kracht achter verandering, want de grootste veranderingen komen van onderaf. Ze kunnen de politiek beïnvloeden, en weten dat de klimaatcrisis alleen op te lossen is met internationale samenwerking.

‘Uiteindelijk zijn we onderdeel van dezelfde klimaatbeweging: organisaties als Oxfam Novib en JKB, maar ook mensen als jij en ik. In de strijd tegen klimaatverandering hebben we elkaar allemaal nodig. Iedereen heeft hierin zijn kracht en waarde.’

En wat kan Oxfam voor de jongeren betekenen?

‘We kunnen jongeren een podium bieden, hun geluid laten horen. We zijn soms een soort olietanker: het duurt even voor we in beweging zijn, maar als we eenmaal gaan…’

Jai: ‘Misschien is olietanker niet zo’n goede metafoor als we het over klimaat hebben?’

Letty: ‘Niet zo handig, nee… Laten we het zo zeggen, als we eenmaal gaan, hebben we een groot netwerk te bieden. Maar tegelijkertijd hebben we de flexibiliteit en de snelheid van een kleine organisatie als JKB nodig. Zo vullen we elkaar aan.’

Geïnspireerd door Jai en Letty? Kom ook in actie! Sluit je aan als #ClimateChanger