Blog: Wat is er mis met Europa?
- 23 september 2015
Al jaren verleent Oxfam Novib noodhulp aan Zuid Sudanese vluchtelingen in Noord Uganda. We versterken de capaciteit van lokale organisaties zodat zij zelf noodhulp kunnen verlenen. Geen prikkeldraad, geen politieblokkades, maar een warm welkom. Farah Karimi, directeur van Oxfam Novib, bezoekt innovatieve projecten in Uganda en Oostelijk Congo en vraagt zich af waarom Europa niet in staat is om te gaan met vluchtelingen.
"Wat is er mis met Europa?" Dit is wat mij steeds wordt gevraagd, terwijl ik rondreis in Noord Uganda en de Democratische Republiek Congo, om Oxfam Novib's humanitaire, en ontwikkelingsprojecten te bezoeken. En inderdaad, elke avond zijn op televisie de beelden te zien van een hevig verdeeld Europa, niet in staat om te gaan met de komst van 500.000 mensen.
Wat gebeurt er in Europa?
Europa telt 28 landen, elk met een nationaal inkomen per inwoner dat vele malen hoger is dan dat van de Afrikaanse landen. Maar op televisie zien de mensen hier prikkeldraad en politie-charges tegen wanhopige families. Ze horen de harteloze opmerkingen van de politieke leiders over de vluchtelingen en discussies over quota.
In Noord Uganda vraagt een collega van een lokale hulporganisatie me beleefd dezelfde vraag: "Wat gebeurt er in Europa?" Om ons heen wonen bijna 200 duizend vluchtelingen uit Zuid-Sudan in speciale nederzettingen. Na de uitbraak van de burgeroorlog in december 2013 vluchtten zij hier naar toe op zoek naar veiligheid.
Geen prikkeldraad en politieblokkades
Hier in Noord Uganda is geen prikkeldraad en er zijn geen politieblokkades. In plaats daarvan werden grote stukken land klaar gemaakt voor het inrichten van nederzettingen. Materialen voor het bouwen van eenvoudige hutten werden afgeleverd en plaatselijke en internationale hulporganisaties brachten hulp en deskundigheid. Dit alles onder het strikte toezicht van de speciale gezant van de premier, het Office of the Prime Minister.
Er waren, en er zijn nog steeds, veel uitdagingen. Een gevoelig onderwerp is de kwaliteit van de hulp aan vluchtelingen, vergeleken met wat er beschikbaar is voor de lokale bevolking. Noordelijk Uganda is een van de armste gebieden in Afrika, dat nog steeds herstelt van de terreur van de Lord's Resistance Army, waardoor 1,5 miljoen mensen ontheemd raakten. Basale voorzieningen zoals water en onderwijs zijn nog steeds van lage kwaliteit en het kost de mensen soms uren om er te komen. Het zou niet eerlijk zijn als vluchtelingen schoon drinkwater en scholen dicht bij hun woonplek krijgen en er voor de lokale bevolking niets verbetert.
Geen spanningen, maar hulp voor iedereen
Om spanningen tussen de lokale bevolking en vluchtelingen te voorkomen, maakte Uganda een speciale wet: een derde van de hulp moet ten goede komen aan de lokale bevolking. Een mooi voorbeeld van hoe beide kanten kunnen profiteren van hulp, is een innovatieve waterinstallatie, die is gebouwd door Oxfam Novib en onze lokale partner CEFORD, in de Rhino vluchtelingen nederzettingen bij Arua. Een door zonne-energie aangedreven installatie pompt schoon water van ruim honderd meter diepte omhoog en verdeelt het via kilometers lange waterleidingen naar de nederzettingen van de vluchtelingen en de dorpen in de omgeving. Tientallen waterpunten, honderden kranen. Oxfam Novib en CEFORD namen zowel lokale mensen als vluchtelingen in dienst om de installatie te bouwen en greppels te graven voor de leidingen. Zo kregen families een inkomen waarmee ze minder afhankelijk worden van voedselhulp, ze kregen weer meer controle over hun leven en kregen hun waardigheid terug.
Lucy Alomo voelt zich welkom in Uganda
Lucy Alomo, een 35-jarige moeder vertelde me hoe het geweld in Zuid-Sudan nog steeds voortraast: "Ik weet dat ik nog heel lang niet terug kan naar huis." Ze hoopt dat ze wat geld kan sparen van de opbrengst van haar stukje grond. En ooit hoopt ze een bedrijfje te kunnen beginnen. Lucy's 5-jarige zoon Attak zal hier in Uganda naar school gaan en op een dag zal hij proberen een schaars baantje te vinden, zoals zoveel Ugandese jongeren ook zullen proberen. Toch is er in Noord Uganda geen haatzaaierij tegen hen.
Dus wat is er mis, zo wordt mij gevraagd. En ik schaam me, omdat ik geen antwoord kan geven op die vraag. Ik ben geschokt als ik de ontwikkelingen in Europa van zo'n afstand zie. Europa - en de hele internationale gemeenschap - heeft zo vaak weg gekeken van vluchtelingencrises - in Afrika, of zoals de afgelopen vijf jaar in Syrië en haar buurlanden.
Farah Karimi: 'Als de camera's verdwenen zijn, drogen de fondsen voor hulp aan vluchtelingen op.'
Het is helaas de realiteit in de wereld: de internationale media zitten bovenop een nieuwe crisis, maar ze vertrekken net zo snel als ze gekomen zijn, op weg naar het volgende nieuws. En als de camera's verdwenen zijn, drogen de fondsen voor hulp aan vluchtelingen op. De politieke wil om hulp te financieren, voor politieke en diplomatieke actie, en om te interveniëren verdampt. Het gevolg is: meer menselijk lijden, voortgaand geweld, en wanhoop voor miljoenen vluchtelingen die gevangen zitten in de conflicten van Zuid-Sudan, Syrië, Jemen DRC en de Congo. Buurlanden, vaak de armste ter wereld, dragen de last van deze crisis. Om alles nog erger te maken, hebben Europese landen steeds verder gesneden in de budgetten voor hulp aan de armste en meest kwetsbare landen.
Er is nog steeds hoop voor een betere toekomst onder de miljoenen vluchtelingen zoals Lucy en Attak. We zouden van hen en van Noord Uganda moeten leren dat het niet gaat om hoeveel je je kunt veroorloven om te delen, maar om hoeveel je wilt delen.
Daarom vraag ik je: Wat is er mis met Europa?
