Microfinanciering
Microfinanciering wordt gezien als een belangrijk instrument tegen armoede. Al in de jaren zeventig begint Novib met het steunen van beginnende ondernemers in ontwikkelingslanden. In de jaren daarna volgt professionalisering van de methode.
Microfinanciering is niet meer weg te denken in het bestrijden van armoede. In het boekjaar 2016-2017 ondersteunt Oxfam Novib 74.000 ondernemers met microfinanciering. Vooral vrouwelijke ondernemers: 64 procent is vrouw en 61 procent woont op het platteland. Een terugblik op de ontwikkeling van deze vruchtbare methode.
Pionieren in de jaren zeventig tot negentig
In de jaren zeventig constateert Novib dat kleine en beginnende ondernemers in ontwikkelingslanden niet in aanmerking komen voor een lening bij een bank. Informele leningen bij onbetrouwbare kredietverstrekker hebben vaak hele hoge rentes, met risico’s op torenhoge schulden. Om ondernemers in ontwikkelingslanden een eerlijke kans te geven steunt Novib in 1976 partnerorganisatie BRAC in Bangladesh, die de eerste stappen zet voor microfinanciering.
Novib steunt het Rural and Credit Training Programme van BRAC, een spaar- en kredietprogramma voor lokale gemeenschappen. Beginnende ondernemers in dorpen, vaak vrouwen, krijgen de kans om zonder grote risico’s een eigen (boeren)bedrijf te starten of uit te breiden. In de jaren tachtig en begin jaren negentig steunt Novib naast BRAC ook andere organisaties in Azië, Afrika en Latijns-Amerika met microfinanciering.
Oprichting van netwerk en fondsen
Om de microfinancieringsprojecten te kunnen verbeteren – onder meer met beter management, minder hoge operationele kosten en een langetermijnvisie - starten Novib en partnerorganisaties in 1995 het International Network of Alternative Financial Institutions. Hiermee wil Novib de capaciteit van partnerorganisatie versterken, zodat de stem van zuidelijke partners beter gehoord wordt in het debat over microfinanciering.
In 1996 starten Novib en de ASN Bank het ASN-Novib Fonds voor Microfinanciering: een succesvolle formule waarbij Nederlandse particulieren en investeerders microfinanciering in ontwikkelingslanden kunnen steunen. In 2017 telt het fonds een waarde van € 250 miljoen. In 1997 volgt het Oxfam Novib Fonds waarbij microfinanciering wordt verdeeld in verschillende fases van leningen, van start-ups tot groeiende ondernemingen.
Aber Santolini, coupeuse in Uganda:
Mijn bedrijf had een boost nodig. Dat is precies wat ik kreeg: een kleine lening, training en advies. Zo steunen ze mijn bedrijf en daarmee ook mijn familie.
Professionalisering
Novib start in 2000 de Financial Services Unit dat het Oxfam Novib Fonds zal beheren, eerst onder leiding van Ecumenical Development Cooperative Society (EDCS), het latere Oikocredit. Met deze unit wil Novib microfinanciering professionaliseren, onder meer door het scheiden van subsidie- en portefeuillebeheer. Een succesvolle stap, en de ASN Bank en Novib besluiten het beheer van het ASN-Novib Fonds voor Microfinanciering in 2002 ook onder te brengen bij de Financial Services Unit.
Leningen in fases
In 2004 wordt microfinanciering opgenomen in het internationale programma van Novib en zet Novib microfinancieringprojecten wereldwijd uit. Regionale kantoren ondersteunen startende en groeiende ondernemers in ontwikkelingslanden met verschillende leningen, eerst uit het Oxfam Novib Fonds en daarna uit het ASN-Novib Fonds voor Microfinanciering. Ook geeft Novib steun aan lokale organisaties met spaarprogramma’s voor de allerarmsten.
Triple Jump
Door uitbreiding van de portefeuilles van het Oxfam Novib Fonds en het ASN-Novib Fonds voor Microfinanciering ontstaat er behoefte voor verdere professionalisering. Hiervoor wordt in 2006 door Oxfam Novib (Novib krijgt in 2006 de naam Oxfam Novib), de ASN Bank, Stichting DOEN en Stichting NOTS de Triple Jump opgericht. Vanaf juni 2006 beheert Triple Jump het ASN-Novib Fonds voor Microfinanciering, vanaf maart 2007 ook het Oxfam Novib Fonds. In dezelfde periode weet Oxfam Novib het aantal landen met microfinancieringsprojecten uit te breiden van 24 naar 45, waarbij steeds meer de nadruk komt te liggen op de ontwikkeling van het platteland.
Coupeuse Aber:
Mijn droom is om meer winst met mijn bedrijf te maken zodat ik een stuk land kan kopen en een huis kan bouwen voor mijn familie. Ook hoop ik dat mijn kinderen hun school kunnen afmaken en daarna een mooie baan krijgen. Dan zal ik een gelukkige moeder zijn.
Steun voor midden- en kleinbedrijf
In 2012 zet Oxfam Novib een nieuwe stap in het financieel ondersteunen van ondernemers in ontwikkelingslanden, namelijk van het midden- en klein bedrijf in ontwikkelingslanden. Als deze ondernemingen willen uitbreiden, komen ze vaak niet in aanmerking voor een lening bij een bank, noch voor microfinanciering. Terwijl groei van het midden- en klein bedrijf een impuls kan geven aan werkgelegenheid en economische ontwikkeling op het platteland. Met het Oxfam Novib Impact Investment steunt Oxfam Novib specifiek het midden- en kleinbedrijf in ontwikkelingslanden en juist die bedrijven die een positieve impact hebben op de gemeenschap en leefomgeving.
De toekomst
Oxfam Novib verkent nieuwe mogelijkheden voor microfinancieringsprojecten, zoals microfinanciering voor vluchtelingen en steun aan microfinancieringsinstellingen in getroffen rampgebieden. Daarnaast blijven we overheden van ontwikkelingslanden stimuleren om een gunstig ondernemersklimaat te ontwikkelen en werken we aan het verkleinen van de kloof tussen boeren en kleine producenten enerzijds en financiële instituties anderzijds.
