Een week VN-klimaattop: zo staat het ervoor in Glasgow
Hoe tof was het om maandag het kabinet te zien bezwijken onder publieke druk? Nederland heeft Mark Ruttes ‘actie actie actie’-oproep daadwerkelijk opgevolgd en tekende de ‘declaration on stopping government investments in coal, oil, and gas in foreign countries, by the end of 2022’.
Vorige week weigerde Nederland zich nog aan te sluiten bij dit initiatief om te stoppen met buitenlandse investeringen in fossiel. Afgelopen weekend lieten tienduizenden mensen wereldwijd, ook in Nederland, van zich horen tijdens klimaatmarsen: wij eisen een eerlijk klimaatbeleid. En Nederland is gedraaid! Een prachtig staaltje 'people power’ dat laat zien dat actievoeren helpt. Dat de straat op gaan helpt.
Het lijkt allicht op een doorbraak in de onderhandelingen op de VN-Klimaattop. Tijd om de balans op te maken: hoe staat het er nu echt voor in Glasgow?
Doorbraak...
In de eerste week van de klimaattop buitelden de toezegging en aankondigingen over elkaar heen. Het stoppen van ontbossing per 2030, het reduceren van methaangassen (een heel sterk broeikasgas), het stoppen met financieren van fossiele projecten in het buitenland; het kon niet op. En alhoewel deze laatste toezegging wel echt concreet is en per volgend jaar ingaat, zijn de meeste andere aankondigingen en toezeggingen, zoals de bossendoelstelling, erg zwak. Geen stappenplan of tussentijdse doelen, niet bindend en na lancering trekken ondertekenaars zich ook weer terug. En lagen er al niet afspraken over stoppen ontbossing? Dat geeft op z’n minst te denken.
...Of toch niet?
Deze regen van commitments en flashy aankondigingen lijkt ook bedoeld om de moeizame en trage onderhandelingen tussen de landen enigszins te maskeren. Het doel van maximaal 1,5 graad opwarming, bijvoorbeeld, is nog steeds ver uit zicht. Alle huidige reductieplannen van landen leidden nog altijd tot de desastreuze 2,7 graden opwarming. Schrijnend en schokkend: de wereld staat in brand, wereldwijd gaan honderduizenden mensen de straat op, maar in de onderhandelkamertjes van Glasgow is de crisis nog niet voelbaar. Terwijl de enige juiste uitkomst kan en moet zijn: een heldere afspraak dat álle landen hun reductieplannen fors aanscherpen - in lijn met hun aandeel in de klimaatcrisis - en dat daarover op de kortst mogelijke termijn verder wordt onderhandeld.
Steun schiet tekort, schade neemt toe
Ook op de toezegging van 100 miljard die rijke landen (met de grootste uitstoot) per 2020 aan arme landen hebben beloofd om de klimaatcrisis het hoofd te bieden, wordt nog maar weinig voortgang geboekt. Nog steeds zit er een gapend gat tussen die 100 miljard en wat nu op de tafel in Glasgow ligt. Maandag riep onze Minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, Tom de Bruin andere landen nog op hun klimaatfinanciering te verhogen. Opnieuw een ‘actie actie actie’-roep zonder daar zelf gehoor aan te geven, want ook Nederland levert nog geen eerlijke bijdrage.
Ondertussen neemt de schade door de klimaatcrisis in met name arme en de meest kwetsbare landen toe. Overstromingen, mislukte oogsten, voedselschaarste en hongersnood door klimaatverandering worden in veel landen dagelijkse praktijk. En dat terwijl die landen zelf het minst aan de klimaatcrisis bijdragen. Wie die klimaatschade moet betalen, is een onderhandeling in Glasgow die uiterst moeizaam verloopt. In het huidig tempo zal hierop deze week geen concrete uitkomst komen.
Tussenstand: niet best
Onze partners uit het zuiden laten verontrustende berichten horen. Hun stem wordt niet gehoord in Glasgow. ‘Wat ons hier heeft gebracht zijn zaken als klimaatfinanciering en klimaatadaptatie. Maar alles is van de agenda geveegd. Ik denk niet dat deze top iets gaat opleveren,’ vertelt Mithika Mwenda van Pacja, een van onze partners uit Afrika.
Samenvattend, een ontluisterende tussenstand.
Met nog een week te gaan lijkt de kans op een goede uitkomst per uur af te nemen. Ondertussen werken wij keihard door om toch voortgang te krijgen op al deze cruciale thema's. Onder druk wordt alles vloeibaar, is de uitdrukking. Laten we hopen dat die uitdrukking waarheid wordt, hier in Glasgow.
Door: Hilde Stroot, klimaatexpert bij Oxfam Novib
