Blogs over de klimaattop in Parijs

Hoe gaan we klimaatverandering stoppen? Daarover moet het van 30 november tot en met 12 december gaan in Parijs, bij de grootste en belangrijkste klimaattop ooit. Marita Hutjes, leider van de Oxfam Novib klimaatcampagne, maakt zich zorgen. Zij is aanwezig in Parijs als lid van de Nederlandse delegatie en volgt de COP21 op de voet. Nemen wereldleiders de juiste beslissingen?

15/12: Global Goods eindelijk op mondiale agenda door klimaatdeal

De deal is gesloten. En, natuurlijk met enige kanttekeningen, denk ik dat we hier goed mee verder kunnen. Op de terugweg in de trein vroeg ik me af wat deze deal nou zo uniek maakt.

Natuurlijk is er het akkoord zelf. Na eerdere mislukte klimaattoppen, waarvan vooral Kopenhagen een bittere nasmaak heeft achtergelaten, is het heel bijzonder dat het is gelukt om tot een akkoord te komen. Een deal die grotendeels juridisch bindend is. Niets staat er misschien zo sterk als ik zelf had willen zien, maar dat is de tol van consensus. Als je kijkt naar wat er wel staat, dan hebben we wel wat om mee verder te werken. De verwijzing naar 1,5 graad opwarming is ambitieuzer dan velen van tevoren verwacht hadden.

Graag had ik ook nog een concreet en ambitieus adaptatiedoel in de tekst gezien. Met een flinke pot geld erbij. Dat is er niet uitgekomen, maar wel staat er dat er voor 2025 nieuwe financieringsdoelen moeten komen. En zelfs Staatsecretaris Dijksma zegt over dit akkoord dat het het einde van het fossiele tijdperk betekent.

Maar deze deal betekent meer. Want 197 wereldleiders hebben met elkaar een ambitieuze juridische afspraak gemaakt over een Global Public Good. Global Public Goods zijn die elementen op aarde, waar we allemaal belang bij hebben, maar waar niemand echt verantwoordelijkheid voor heeft. De poolgebieden en de oceanen, bijvoorbeeld. Maar ook internationale veiligheid en dus ook klimaatverandering. Het is moeilijk om eigenaarschap te voelen voor die thema’s als land. Maar dit worden wel de grote uitdagingen van de komende 50 jaar. En dat voelde je ook op deze conferentie. In de kern stond het belang van ons allen voorop. En elke landendelegatie realiseerde zich dat we er met alleen het verdedigen van ons eigenbelang niet zouden komen. En dat maakt dit verdrag fundamenteel anders dan mondiale onderhandelingen over handelsafspraken in de WTO, bijvoorbeeld. Dit maakt hopelijk de weg vrij voor andere mondiale ambitieuze afspraken over global public goods.

Ik ben ervan overtuigd dat de krachtige oproepen van Ipaishe, een boerin uit Afrika, van bewoners en staatshoofden van kleine eilandenstaten en van de klimaatbeweging wereldwijd geholpen hebben de sfeer te creëren om deze deal mogelijk te maken. Maar dat geluid moet wel blijven klinken, ook in Nederland. Gelukkig heb ik veel kansen gekregen om de boodschap van (mensen in) ontwikkelingslanden ook in Nederland onder de aandacht te brengen. Luister bijvoorbeeld maar naar mijn interviews op Nieuwsuur en BNR. En donderdag zal ik dat ook uitdragen op een bijeenkomst van de Nederlandse Klimaatcoalitie, die terug kijkt op de klimaattop.

De balans opmakend kijk ik terug op twee intense weken, van hard werken. Ik ben opgelucht en blij dat er een ambitieus klimaatakkoord ligt, dat een goede basis vormt. Waar we nog zeker de schouders onder moeten zetten. Want er blijft altijd werk nodig om ervoor te zorgen dat we de armsten en kwetsbaarsten een helpende hand toesteken in de strijd tegen klimaatverandering.

11/12: Beslissing in blessuretijd

Internationale onderhandelingen, ze hebben allemaal iets gemeen. Ze lopen altijd uit tot diep in de nacht. Dan worden de compromissen bereikt. Waarom? Onderhandelaars raken uitgeput, worden milder en komen tot consensus. ‘All-nighters’ zijn nodig dus. Nachten waarin niemand slaapt en alleen maar bezig is met onderhandelen.
 
Vannacht was zo’n nacht. Gisteren om 21.00 uur kwam een nieuwe onderhandelingstekst uit, waar men acuut weer mee aan de slag wilde.

Het goede nieuws is: in deze concepttekst hebben de meest kwetsbare en armste landen een slag gewonnen. In het voorstel staat dat er financiële hulp moet komen. Dat geld moet landen helpen zich aan te passen en de gevolgen van klimaatverandering verzachten. Deze passage moet dus in de uiteindelijke tekst blijven staan.

Ook winst is dat het streven naar maximaal 1,5 graden klimaatopwarming in deze nieuwe tekst wordt genoemd. Ik hoopte hier wel op, maar een week geleden leken maar weinig landen zich hier hard voor te willen maken, inclusief Nederland. De maatregelen in het verdrag moeten  natuurlijk wel aansluiten bij deze ambitie, anders blijft het een loze belofte.

Interessant is de term "broeikasgasneutraliteit” die in de tekst staat. Nederland heeft dat woord geïntroduceerd en staatssecretaris Dijksma is daar reuze trots op. Maar Oxfam en vele andere milieuclubs en ontwikkelingslanden hebben veel liever een ambitieuzer woord in de tekst: “decarbonisatie.” Daarmee zeg je namelijk dat je echt een eind wil maken aan het fossiele tijdperk en over wil stappen op hernieuwbare energie. Alleen vinden veel landen dit te spannend om op te schrijven. Dus nu gebruikt men – met dank aan de Nederlanders - klimaatneutraal of broeikasgasneutraal.

Dit is niet zonder risico’s. Het kan grote gevolgen hebben voor landgebruik in ontwikkelingslanden. Als grote stukken land gebruikt moeten worden voor de opvang van CO2, bijvoorbeeld via het aanplanten van bossen of voor bio-energie, dan kan dat betekenen dat grote groepen mensen, waarschijnlijk juist de meest kwetsbaren, hun land kwijtraken of moeten verhuizen. We hebben dit al eerder zien gebeuren bij de productie van biobrandstoffen.

Vandaag is de dag van de laatste grote compromissen en er wordt achter gesloten deuren onderhandeld, waarschijnlijk weer tot diep in de nacht. Dit zodat er zaterdag echt een akkoord ligt. Een beslissing in blessuretijd dus. En als er een ding is dat ik weet, is dat juist in die allerlaatste uurtjes, wat al als winst behaald lijkt te zijn, ook weer weg kan vallen. Het blijft spannend. Ik hou nog even vol!

10/12: Wat op tafel ligt moet ambitieuzer!

Deze gezamenlijke oproep deden de grootste milieu-, ontwikkelings- en vakbondsorganisaties zojuist in een druk bezochte gezamenlijke persconferentie op de klimaattop in Parijs.

De ministers, ook onze Sharon Dijksma, zijn inmiddels gearriveerd in Parijs. En er ligt sinds gistermiddag een ontwerptekst op tafel. Het voelt een beetje alsof het echte werk nu eindelijk is begonnen. De spanning begint op te lopen en ik verwacht dat de onderhandelingsdagen steeds langer zullen worden. Gisteravond ging het al tot in de late uurtjes door en we wachten nu op de nieuwe tekst. Wanneer het uiteindelijke akkoord in Parijs er zal liggen, is niet duidelijk. Het Franse presidentschap streeft nog steeds naar afronding op vrijdag. 

De persconferentie  van ActionAid, CIDSE, ITUC, Friends of the Earth, Greenpeace, Oxfam en WWF, was dus gepland op een kritisch moment van de onderhandelingen. En zeer toepasselijk op 10 december, mensenrechtendag. Als vertegenwoordigers van een grote en groeiende mondiale beweging van mensen die vragen om rechtvaardige en daadkrachtige oplossingen voor klimaatverandering, deden zij een urgente oproep aan politieke leiders in Parijs om met een ambitieuzer akkoord te komen.

De boodschap werd goed samengevat door Kumi Naidoo, directeur van Greenpeace: “Stop kicking the can down the road”. Landen moeten nú hun verantwoordelijkheid nemen en de acties niet voor zich uitschuiven. En dus moet er meer op tafel komen, waaronder: de belofte van voldoende en voorspelbare klimaatfinanciering voor ontwikkelingslanden, het streven om de opwarming van de aarde onder 1,5 graden te houden en vooral duidelijkere afspraken over wanneer en hoe we dat dan gaan doen. 

Er werd een beeld geschetst van politieke leiders die de urgentie van klimaatverandering onvoldoende onderkennen of in elk geval de vertaalslag niet kunnen maken naar politieke actie. Zoals Helen Szoke van Oxfam zei: “Leaders, catch up with the rest of the world!”. Daar zijn namelijk al mensen en gemeenschappen die zich aanpassen aan klimaatverandering en er is al technische expertise om schone energie een enorme boost te geven.

Ik kijk er al naar uit om onze oproepen in de media terug te lezen en ik hoop ook zeer dat het de onderhandelaars ertoe aanzet nog een tandje bij te zetten. Sharon Dijksma gaf al aan dat zij haar koffer vol genoeg heeft gepakt om ook het weekend te overbruggen. Ik, en velen met mij, blijven ook liever wat langer als dat uitzicht biedt op een stevig akkoord.

09/12: Tijd voor een Copje koffie

Oef. Ik ben snipverkouden. De lange dagen eisen hun tol een beetje, al mag dat de pret niet drukken. Het lijkt erop dat er een klimaatakkoord gaat komen en daar doen we het tenslotte allemaal voor. Achter gesloten deuren gaan de onderhandelingen dag en nacht door. In afwachting van de nieuwe draft voorstellen (die we vandaag hopen te ontvangen!) heb ik gisteren tussen de bedrijven door nog een goede 'Cop' koffie gedronken met Faiza van Greenpeace. Ook collega’s van Wise en Friends of the Earth schoven aan. ’s Avonds heb ik gewerkt aan mijn gastblog voor Vice Versa: 'Gaat de klimaattop de wereld veranderen?'

06/12: Stilte voor de storm?

 

Er is al een week voorbij! En het is weekend. Het voelt als het ‘oog van de orkaan’. Er is even rust; ik gebruik de tijd om wat bij te lezen, mijn overvolle email-box op te ruimen en met het thuisfront te bellen. Maar vanaf maandag zijn de Ministers hier. En dan gaat alles weer in een stroomversnelling. Onze politici hebben nog een stevige klus voor de boeg! De onderhandelingstekst staat nog vol met zogenaamde [haken], wat in onderhandelingsjargon betekent dat er nog geen akkoord over de tekst is bereikt.

Natuurlijk is de vraag van de dag: ‘is er voldoende voortgang geboekt?’ Dat hangt vooral af van hoe je ernaar kijkt. De klimaatonderhandelaars zeggen ‘ja natuurlijk’, maar geven ook meteen aan dat alle belangrijke onderwerpen nog op de onderhandelingstafel liggen. De onderhandelingen zijn afgelopen week eigenlijk zonder heel erg veel ophef verlopen; er was geen crisisberaad van onderhandelaars en alle landen zijn akkoord met het draft akkoord dat vanaf maandag bij Ministers ligt om af te maken. Maar als ik terug denk aan begin vorige week, toen de regeringsleiders hun speeches hielden en beloftes deden, bekruipt me toch het gevoel dat die woorden nog te weinig hebben doorgeklonken.

Vanaf maandag gaat de storm weer aanzwellen. Dan zullen we merken of de Ministers het politiek leiderschap tonen wat nodig is om een goede klimaatdeal te maken. Alle belangrijke dossiers liggen nog open: gaan we met elkaar voldoende doen om de klimaatuitstoot echt aan te pakken en komt er voldoende geld op de tafel om de meest kwetsbaren ook echt te helpen zich tegen klimaatverandering te wapenen?  Maar voor vandaag kijk ik omhoog, zie ik een helderblauwe lucht, en denk ‘waar een wil is, is een weg’.

04/12: Van nette pakken tot lokale initiatieven

Rukka Sambolingi, Adjunct-secretaris van AMAN Indonesia, spreekt het publiek toe tijdens het evenement dat mede door Oxfam georganiseerd werd op het Indigenous Peoples Pavilion tijdens de klimaattop in Parijs. 

Bij internationale onderhandelingen zoals de COP21, bevind je je te midden van onderhandelaars en diplomaten, gekleed in nette pakken. Soms is het een uitdaging om in die omgeving gefocust te blijven op de ‘echte’ wereld. Je weet dat de beslissingen die op de COP21 worden gemaakt, van grote invloed op deze wereld en al haar bewoners zal zijn.

De levens van ‘echte’ mensen, vooral die van de meest kwetsbare, staan op het spel door klimaatverandering. Vandaag was het niet moeilijk om de focus vast te houden. Ik was uitgenodigd door vertegenwoordigers van de Aziatische Inheemse Volkeren om te spreken over hun gevecht voor landrechten, en daarbij een nieuwe campagne te presenteren, de Global Call to Action on Indigenous Peoples and Community Land Rights.

Je vraagt je misschien af waarom inheemse volkeren zo’n belangrijke rol in klimaatonderhandelingen spelen. Er is een grote overlap tussen regio’s beheerd door inheemse volkeren, en de bossen, weidegronden en watersystemen die koolstof vasthouden, en de natuur in stand houden. Inheemse volkeren hebben belangrijke delen van onze planeet bewaard zoals ze waren en zijn daar afhankelijk van. En juist zij zijn kwetsbaar voor landjepik door machtige overheden en grote bedrijven.

De rechten van de plaatselijke bevolking worden genegeerd en gemeenschappen worden van hun land gezet. Dit is niet alleen in tegenspraak met mensenrechten, maar ook een probleem voor iedereen die om onze toekomst geeft. Het goede nieuws is dat er langzaam iets verandert. De rol die lokale bevolkingen spelen in het gevecht tegen klimaatverandering wordt steeds vaker erkend. En Oxfam wil deze verandering een impuls geven! Het evenement was een groot succes. Activisten uit Afrika, Latijns Amerika en Azië deelden hun verhalen en verzoeken voor de onderhandelingen.

Rukka Sambolingi van AMAN, een grote organisatie van Inheemse Volkeren in Indonesië, zei het heel helder: 'Wij hebben het milieu eeuwenlang beschermd, wij zijn onderdeel van de oplossing, niet het slachtoffer'.

Vicky Corpuz Tauli, de Speciale Gezant voor de Rechten van Inheemse Volkeren, bevestigde luidkeels: 'Mensenrechten moeten worden opgenomen in de klimaatovereenkomsten.'

En dat precies de boodschap van Oxfam: klimaatverandering gaat over mensen. De Parijzenaren, de inheemse volkeren, ikzelf en ieder ander. Wij delen allemaal dezelfde strijd tegen klimaatverandering. We hebben samen maar één planeet.

Wil je met Oxfam mee doen aan de Global Call to Action om de landrechten van Inheemse Volkeren en lokale bevolkingen veilig te stellen, en updates wilt ontvangen? Bezoek de website en schrijf je in!

Marita (rechts) met Vicky CorpuzTauli, speciale Gezant van de Verenigde Naties voor de Rechten van Inheemse Volkeren.

02/12: Mijn klimaathelden: Mary en Ipaishe

Soms is er een dag dat je geïnspireerd en geraakt wordt. Ze zijn zeldzaam, maar vandaag was zo er een!

Op een klimaattop zijn er heel erg veel ‘events’ die weinig met de echte onderhandelingen te maken hebben; iedereen presenteert zijn initiatieven, ideeën en projecten; van overheden, tot bedrijfsleven, tot maatschappelijke organisaties. De cynici noemen dit ‘preken voor eigen parochie’. Maar ik ben gelukkig geen cynicus.

Vandaag heb ik tijd gemaakt voor een event met Minister Ploumen en Mary Robinson, oud president van Ierland. Mary Robinson, een statige vrouw, sloeg de spijker op de kop: Kort samengevat in haar woorden; extreme ongelijkheid, extreme armoede en extreme klimaatverandering gaan hand in hand. En om dit te bestrijden is samenwerking en hulp heel hard nodig nodig. Deze hulp is vaak beloofd, maar nog nooit geleverd.

Mary Robinson is een van mijn helden die internationaal aanzien heeft. Maar vandaag heb ik een nog grotere held gevonden; Ipaishe, een boerin uit Zimbabwe die, ondanks de tegenslagen in haar leven, ontzettend positief, goedlachs en energiek is. Zij is met Oxfam naar de klimaattop gekomen, om haar verhaal te vertellen aan iedereen die het maar horen wil. We reizen samen van het hotel naar het conferentiecentrum, via 2 metro’s en een bus, en kletsen samen. Ze is nog nooit buiten Zimbabwe geweest, en ook Nederland, Amsterdam en zelfs Parijs zeggen haar niks. En ze wil graag een jas voor haar moeder kopen.  Ik vraag haar wat ze van de klimaattop vindt. En ze zegt: 'het geeft mij hoop, dat al die mensen hier zijn en dat ze wat aan klimaatverandering gaan doen'. En er schiet door mijn hoofd: het is juist deze hoop die we hier met elkaar in Parijs niet mogen beschamen.

Ipaishe en Marita in Parijs.

Lees hier ook het verhaal van heldin Ipaishe.

01/12: Telefoon! Telefoon!

Vandaag gaat de telefoon onafgebroken. De media weet Oxfam te vinden. En bellen is eigenlijk wel net zo makkelijk, de wifi-verbinding is niet erg stabiel hier.

Er is veel interesse voor het rapport dat Oxfam morgen gaat lanceren. Hierin stellen we dat juist de rijke landen het voortouw moeten nemen. De rijkste 10% van de wereldbevolking is namelijk verantwoordelijk voor bijna de helft van de wereldwijde CO2 uitstoot!

En de media is ook zeer geïnteresseerd in het verhaal van Ipaishe, een Zimbabwaanse boerin. Een paar dagen geleden overhandigde zij, uit naam van vele kleine boeren in Afrika die strijden tegen klimaatverandering, meer dan 1 miljoen handtekeningen aan de Franse president Hollande. De boodschap: Kom in actie. Nu! Wat een heldin.

30/11: De klimaattop is begonnen

De klimaattop is vandaag dan echt van start gegaan. En zoals altijd verloopt het begin met kinderziektes; We zijn allemaal op zoek naar de goede zaal (er zijn er heel erg veel), de wifi toegang werkt niet mee, maar het lukt me na 2 uur toch online te komen. De stroom voor de fonkelnieuwe VN computers valt uit, net als ik naar de speech van Mark Rutte wil gaan kijken.

Vandaag is de dag van de wereldleiders. Maar de zaal waarin dit allemaal gebeurt, mag je alleen in met een speciale pas. En de meeste mensen, inclusief ikzelf, hebben die speciale pas niet. Maar goed, nu ik mijn computer aan de praat heb, kan ik via de stream toch volgen wat in de zaal 50 meter verderop ‘live’ gebeurt.

Mark Rutte speecht tijdens eerste dag van klimaattop in Parijs. Foto:Marita Hutjes

De speeches lijken eensgezind; presidenten en premiers, van rijk tot arm en van grote landen tot bedreigde eilandstaten, willen en verwachten een ambitieus klimaatakkoord; en de erkenning dat klimaatverandering de armsten en meest kwetsbaren het hardst raakt is ook alomtegenwoordig. Maar de speeches zijn vooral voor de buitenwereld, niet voor de onderhandelaars. Die gaan pas echt aan de slag als alle speeches gehouden zijn. En dan gaat pas duidelijk worden of de woorden van onze leiders zich ook uitbetalen in een akkoord, waarbij de menselijke maat als norm wordt genomen.

Ik denk dat ik de komende dagen maar vaak Obama’s woorden ga herhalen: ‘Als we onze korte termijn belangen achter ons laten, dan zijn we niet te laat!' 

29/11: Je bent zelf klimaatverandering

Gastblog Maxime Hofman, Klimaatparade (namens Oxfam Novib)

Het was een stormachtige, druilerige dag toen de kleurrijke Klimaatparade door Amsterdam trok. Typisch Nederland eind november. Hier voelt nog niet iedereen de hitte. Maar in het zuiden van onze wereld zijn de gevolgen van klimaatverandering al heel concreet. In Afrika en Azië mislukken de oogsten van miljoenen mensen door extreme droogte en overstromingen. De oorzaak voor deze narigheid is ook te vinden in Nederland, bij onze bedrijven en mensen, die direct of indirect smerige broeikasgassen uitstoten. De lucht kent geen grenzen.

Mijn hoop ligt in het kunnen van de mens. Bedrijven worden ook gerund door mensen. Mensen hebben een geweten en kunnen zich verantwoordelijk voelen, ze kunnen leren, veranderen en verbeteren.

De Klimaatparade was een schitterende bijeenkomst van meer dan 7.000 verbeterende mensen. Zij houden de aarde graag bewoonbaar, zonder oorlog om eerste levensbehoeften zoals eten. Want laten we wel wezen: de aarde blijft bestaan. Het zijn de mensen, die straks de dupe zijn.

Alle spandoeken riepen om een andere oplossing. ‘feed people, fight climate change’, ‘Nederland fossiel vrij’, ‘save the climate, go vegan’. Vroeger zorgde dat soms voor verdeeldheid. Maar nu is het anders. De anarchisten van GroenFront lopen tussen de politieke partijen GroenLinks en PvdA, de kerkelijke organisaties lopen tussen de clubbers van ID&T. Ik voel dat ons gezamenlijke doel de verdeeldheid overstijgt. Alle lopers en dansers willen de opwarming van de aarde stoppen. Allemaal op hun eigen manier, allemaal tegelijk. Dat kan. Sterker nog: iedereen moet meedoen, om de grote transitie te kunnen maken naar een echt duurzame samenleving.

Wereldwijd gingen gister meer dan 600.000 mensen de staat op, van Dhaka tot Sao Paolo. De wereldleiders hebben ons gehoord in Parijs. Over twee weken sluiten zij het klimaatverdrag dat onze toekomst bepaalt. Vanaf dan is het aan ons, de mensen, om onze overheden verantwoordelijk te houden voor het naleven en verbeteren van de afspraken die ze hebben gemaakt. Daarnaast is het cruciaal dat we het heft in eigen hand nemen. Met ons eigen gedrag kunnen we helpen klimaatverandering te stoppen. Doe je mee?

28/11: Onderhandelen met de onderhandelaars

Gastblog door Jolein Baidenmann, klimaatlobbyist Oxfam Novib.

Terwijl collega Marita al in Parijs is, vertrek ik vandaag. Het is een drukte van belang op Perron 1 van Station Rotterdam Centraal, waar de Train to Paris vertrekt. Directeuren van het bedrijfsleven, onderhandelaars van de Nederlandse regeringsdelegatie, NGO-vertegenwoordigers zoals ik en pers staan te trappelen om naar de Klimaattop in Parijs af te reizen. De kersverse staatssecretaris Dijksma, die zich in 3 weken een nieuw dossier eigen heeft moeten maken, is voorzichtig positief over wat Parijs kan doen voor mondiaal klimaatbeleid.

In de trein houd ik een kort verhaal over waarom voor Oxfam het betrekken van ontwikkelingslanden bij het Klimaatverdrag zo belangrijk is. En wat Oxfam Novib doet aan projecten en lobby op het gebied van klimaat. Direct na afloop komen een paar duurzame ondernemers naar me toe, die graag met Oxfam willen samenwerken aan projecten in ontwikkelingslanden. Ik beloof om hen aan de juiste collega's te koppelen. In de koffiebar in de trein praten we over het klimaatbeleid in Nederland, het belang van sterk leiderschap - misschien 'ns een keer een vrouwelijke Minister President in Nederland - en de rol van gewone mensen en hun motivatie om niet te praten maar te doen.

In Parijs aangekomen besluiten we met een klein groepje om Marjan Minnesma van Urgenda te gaan begroeten, die met haar initiatief 'Climate Miles' na een wandeling van een maand is aangekomen in Parijs. We lopen met onze koffers door de stad en beklimmen hijgend de trappen van de Sacre Coeur. Zo krijgen we een beetje een idee van de zwaarte van Marjan's tocht. Marjan en haar wandelaars ontvangen ons hartelijk.

Een paar uur later op de receptie van de Parijse ambassadeur is de stemming ingetogen. De schrik zit er bij de Parijzenaren goed in, zegt de ambassadeur. 'Ga niet met politie in discussie, daar zijn ze niet voor in de stemming', waarschuwt hij de eigengereide Hollanders. Kadir van Lohuizen laat een korte documentaire zien over hoe het stijgende zeewater door klimaatverandering overal ter wereld al schade aanricht, waardoor mensen op sommige plekken huis en haard moeten achterlaten om nooit meer terug te keren.

Ondertussen zijn Marita en ik weer verenigd. We nemen met een paar mensen een taxi naar een restaurantje. Een divers gezelschap, van een ondernemer, een wethouder, een oud-politicus, Marita en ik, het Klimaatverbond en twee duurzame denkers en doeners van het eerste uur. De Franse taxichauffeurs zijn trots op de COP21 die in hun stad wordt gehouden. Ze weten precies te melden dat er 154 wereldleiders komen en meer dan 150.000 deelnemers. En zo eindigen we de avond, pratend over de uitdagingen in de wereld en de kansen van onze generatie om daar een positieve invloed op uit te oefenen.

26/11: Ik wil onderdeel zijn van oplossingen

Eindelijk op weg naar Parijs. Het Franse landschap schiet net zo snel voorbij als de gedachtes door mijn hoofd.

Gedachte 1: Je moet heel wat meeslepen voor zo een trip. Standaarduitrusting voor klimaattop-gangers omvat in den ieder geval een computer, mijn oude smartphone met 2 extra batterijen -zodat mijn telefoon niet uitvalt na een paar uur gebruik - een oude Nokia voor de Franse sim-card (dat belt goedkoper). Oh ja, en voldoende Dextro Energy om tijdens de lange onderhandelingsdagen fris en fruitig te blijven.

Ontdekking 2: Wifi in de Thalys is onmogelijk, ik kom niet door het aanmeldscherm heen. Dan toch maar op papier mijn stukken lezen. 

 
Als er een nieuw klimaatverdrag wordt gesloten, ben ik erbij!

Mijmering 3: Klimaatonderhandelingen waren hot toen ik milieukunde studeerde; en dit inspireerde mij. Als wereldleiders de neuzen dezelfde kant op zetten, dan zijn oplossingen voor de grootste uitdagingen in de wereld mogelijk en daar wilde ik onderdeel van zijn.

Constatering 4: Ik ben realistischer geworden. Ik heb de afgelopen jaren al heel wat internationale onderhandelingen meegemaakt. Sommige zijn jammerlijk gefaald, andere succesvol afgesloten. De signalen zijn nu positief. De meeste Insiders verwachten een deal, maar niets is zeker. De EU Commissaris voor Klimaat, Cañete, heeft al gewaarschuwd dat 195 landen het nog wel met elkaar moeten worden in Parijs.

Conclusie 5: ik voel die kriebel van vroeger nog steeds. Als er een nieuw klimaatverdrag wordt afgesloten, ben ik erbij!

25/11: Code Rood

Het was weer nat en koud vanochtend op weg naar kantoor. Laat een Nederlander over weer praten en ze houden niet op. Want dat houdt ons allemaal dagelijks bezig.

Het KNMI stelde een paar dagen geleden dat het code Oranje is voor het klimaat in Nederland. Ze hebben gelijk; als we klimaatverandering niet aanpakken, dan helpen zelfs kaplaarzen ons niet meer in de polder. Maar voor heel veel mensen in de wereld is Code Rood al dagelijkse realiteit. Zoals in Bangladesh waar het water de mensen  letterlijk al aan de lippen staat.

Ik heb al een paar keer de vraag gekregen: ‘En, gaat die Klimaattop in Parijs nog wat opleveren?’. Antwoord op die vraag hangt natuurlijk helemaal af van wat je ervan verwacht. Zet je de economie centraal, wil je de tropische bossen redden, of wil je kolencentrales sluiten. Voor mij staan de mensen die het hardst geraakt worden door klimaatverandering centraal.

Natuurlijk moet de uitstoot van broeikasgassen drastisch omlaag; maar de smeerolie voor de onderhandelingen is klimaatfinanciering. En terecht; alleen al de economische schade van klimaatverandering is enorm voor ontwikkelingslanden. En de maatregelen die ontwikkelingslanden moeten nemen om hun bevolking tegen klimaatverandering te wapenen lopen ook in de honderden miljarden per jaar. Alles hierover lees je in de briefing die we hebben geschreven.

Waar bijna iedereen het wel over eens is dat er een akkoord zal worden gesloten. Landen komen naar Parijs met die insteek. Maar hoe ambitieus het akkoord zal worden weten we pas over 2 en een halve week. 

Deze week berekende de VN dat er sinds de eerste klimaattop zijn al meer dan 4,1 miljard mensen -dat is meer dan de helft van wereldbevolking!- direct geraakt door weerrampen; en meer 600.000 mensen heeft dit zelfs hun leven gekost.  Dit is wat op mijn netvlies staat als ik naar Parijs vertrek en waar ik mij de komende paar weken in parijs hard voor ga maken. 

24/11: Probleem van de happy few?

Verbijsterd lees ik de kop op NU.nl: ‘Rutte ziet nog bezwaren bij sluiting kolencentrales.’ Het artikel vermeldt dat de premier als bezwaar heeft dat we dan mogelijk energie gaan importeren die voortkomt uit de milieuonvriendelijke bruinkoolmijnen in Duitsland.

Nou was ik bij het debat (het was gezellig op de publieke tribune) in de Tweede Kamer waar dit ter sprake kwam. En wat ik heb gehoord is dat Rutte zei dat hij niet tegen sluiting van alle centrales is, maar dat we wel moeten kijken hoe snel. En dat Rutte werd gecorrigeerd door Jesse Klaver toen hij iets over bruinkool zei. En daarna toegaf dat het waarschijnlijker is dat we dan groene energie gaan importeren dan slechte energie.

Het debat ging over de Klimaatconferentie in Parijs en het Nederlandse klimaatbeleid. Natuurlijk kwam het voorstel voor een nieuwe Klimaatwet ter sprake. En ook het voorstel van de PvdA om alle kolencentrales in Nederland binnen 10 jaar te sluiten. Eigenlijk was het debat best positief. Naast het gebruikelijke gevit van Kamerleden op elkaar, kwamen allerlei interessante voorstellen op tafel om klimaatbeleid in Nederland en Europa te versterken. En gelukkig ook ideeën om ontwikkelingslanden financieel te ondersteunen in hun strijd tegen de gevolgen van klimaatverandering.

En een punt waar we echt allemaal mee aan de slag moeten: de SP benadrukte dat het klimaatprobleem vooral iets is waar alleen de Happy Few zich druk over maken. Een probleem van de blonde, hoogopgeleide mevrouw met de bakfiets. Daar ligt juist de uitdaging voor ons allemaal. Want klimaatverandering gaat op ieders leven impact hebben, ongeacht de kleur van je haar en de stijl van je fiets. En daar moeten we mensen over informeren. Zodat we ons straks allemaal druk maken over klimaatverandering en samen kunnen zorgen voor goede oplossingen en aanpassingen.  

23/11: Dit verandert alles

'Ik heb niks met klimaatfilms met ijsberen.' Zo begint de film ‘This Changes Everything’ naar het gelijknamige boek van Naomi Klein. Er wordt gegniffeld in de uitverkochte zaal in Tuschinski. Zevenhonderd bezoekers, waaronder veel genodigden, zijn aanwezig op de Oxfam Novib IDFA avond over klimaat. En voor dat ik in de trein naar de Klimaattop in Parijs stap, wil ik dit nog even meemaken.

De film gaat erover dat we van het ene verhaal – de aarde als machine die we kunnen gebruiken – moeten overstappen naar een ander verhaal. Een verhaal van de mens als bezoeker van de aarde, waar we zuinig op moeten zijn. De film portretteert verschillende groepen mensen in arme gebieden, die de strijd aan gaan met bedrijven die hun leefomgeving aantasten door olieproductie en kolencentrales.

Ik herken veel mensen in de film die geïnterviewd worden. En realiseer me dat ik al jaren met die mensen werk. Ze leveren een gevecht voor een betere wereld. Dat klinkt toch beter dan een strijd tegen klimaatverandering, vind ik.

Na de film praat ik door met Rob en Sam, vader en zoon. Rob werkt sinds zijn pensionering aan een onderwijsproject in Ghana. Hij is onder de indruk van de strijdkracht van de mensen in de film. ‘Daar kan ik niet aan tippen’. We praten over het ‘andere’ verhaal van Naomi. En komen tot de conclusie dat alleen burgerprotest de wereld niet zal redden. De verandering moet van meerdere kanten komen, een ander economisch model, overheden die hun verantwoordelijkheid nemen. En dan natuurlijk met mensen die in hun kracht staan. Dat ben ik het natuurlijk helemaal eens met Naomi.