Coronacrisis verergert extreme ongelijkheid in Latijns-Amerika

• 27 juli 2020

Terwijl het vermogen van miljardairs in Latijns-Amerika sinds maart in rap tempo is toegenomen, dreigen meer dan 52 miljoen mensen in dezelfde regio in armoede te belanden als gevolg van de coronapandemie. De strijd tegen armoede wordt daarmee 15 jaar terug in de tijd geworpen. Een oplossing voor de crisis ligt voor de hand, toch blijft de kloof tussen arm en rijk groeien.

Terwijl het coronavirus sinds begin dit jaar over de wereld raast, krijgt Latijns-Amerika er iedere twee weken een nieuwe miljardair bij. Tegelijkertijd moeten miljoenen mensen in dezelfde regio dealen met het virus en de gevolgen van de lockdown. Een ernstige economische crisis dreigt. Veel mensen weten niet hoe zij aan een volgende maaltijd moeten komen en ziekenhuizen kunnen de zorgvraag niet meer aan.

Rijkdom van rijksten groeit met 413 miljoen dollar per dag

‘Terwijl iedereen in lockdown zit en probeert te overleven, hebben miljardairs in Latijns-Amerika hun rijkdom sinds het begin van de pandemie zien groeien met zo’n 413 miljoen dollar per dag,’ zegt Chema Vera, interim-directeur van Oxfam International.

‘Deze miljardairs hebben zich geen zorgen hoeven maken over of ze misschien uit hun huis zouden worden gezet omdat ze de huur niet meer konden betalen, of dat ze hun kinderen moesten vertellen dat er geen eten is. In tegendeel: ze hebben alleen maar meer geïnvesteerd in aandelen, obligaties, goud en vastgoed.’

Geen geld voor de gevolgen van corona

Overheden in Latijns-Amerika vragen heel weinig belasting van hun rijkste inwoners en grote bedrijven. Dit zorgt ervoor dat deze landen veel minder belastinginkomsten hebben om armoede, ongelijkheid en nu ook de gevolgen van de coronacrisis tegen te gaan.

Esmé Berkhout, beleidsadviseur Oxfam Novib: ‘De perverse rijkdom van een kleine elite staat in schril contrast met de wanhopige situatie waarin veel arme Latijns-Amerikaanse burgers zich bevinden. Overheden kunnen en moeten nu de keuze maken extreme ongelijkheid aan te pakken. Door vermogens en winsten eerlijk te belasten, en door te investeren in gezondheidszorg en sociale vangnetten.’

Ongelijkheid in Latijns-Amerika

Latijns-Amerika was al een van de meest ongelijke regio’s in de wereld. De pogingen van overheden om tegen het coronavirus te vechten, vallen in het niet bij de extreme ongelijkheid en corruptie. Het coronavirus vergroot de kloof tussen rijk en de rest nog meer en nog sneller.

Werkloosheid in Peru

Meer dan 70% van de Peruanen werkt iedere dag in de informele economie. Zij zijn veelal dagloner zonder contract of toegang tot bijstand. Sinds het begin van de lockdown hebben al 2,3 miljoen inwoners van de Peruaanse hoofdstad Lima hun baan verloren. Zo’n 200.000 mensen zijn de stad ontvlucht. Zij keerden te voet terug naar de dorpen waar zij oorspronkelijk vandaan komen, waardoor sommigen onbewust het coronavirus verder verspreidden. In dezelfde periode kreeg Peru er 2 nieuwe miljardairs bij en zagen de rijkste 2 Peruanen hun vermogen groeien tot 5,5 miljard dollar.

De Peruaanse overheid probeert ondertussen een helpende hand te bieden door de armste families cash transfers te geven. Dit is een uitdaging, omdat de mensen die de cash transfers het hardst nodig hebben vaak geen bankrekening hebben. Zij hadden geen andere keus dan in de rij te gaan staan bij de bank om hun geld te ontvangen. Deze drukke rijen bleken hotspots voor de verspreiding van het coronavirus.

Extra crisis voor Venezolaanse MIGRANTEN

Latijns-Amerika telt zo’n 5 miljoen Venezolaanse migranten, voor wie de coronapandemie een crisis op een al bestaande crisis is. Nadat zij de economische en politieke chaos in hun eigen land ontvluchtten, bevinden miljoenen Venezolanen zich nu in een vreemd land, zonder werk en zonder bewegingsruimte door de lockdowns. Veel van deze migranten hebben geen documenten, en komen ook niet in aanmerking voor de hulpprogramma’s van overheden zoals de cash transfers. Vaak hebben zij ook geen toegang tot gezondheidszorg. Door de coronacrisis bevinden gevluchte Venezolanen zich in een onmogelijke situatie.

Vergaande gevolgen voor vrouwen

Ook voor vrouwen vormen de lockdownmaatregelen een groot risico. Al voor de crisis had 1 op de 3 vrouwen in Latijns-Amerika te maken met huiselijk geweld. Door het verplichte thuisblijven zijn het aantal gevallen van huiselijk geweld en zelfs moord in de regio omhooggeschoten. In Argentinië zijn er sinds de lockdown al 81 vrouwen vermoord.

HOOG TIJD DAT SUPERRIJKEN hun schuld inlossen

‘Het virus weet zo huis te houden in Latijns-Amerika omdat de regio gekenmerkt wordt door extreme ongelijkheid’, aldus Chema Vera. ‘Landen in Latijns-Amerika kennen een grote informele economie waarin mensen geen financiële zekerheid hebben of toegang tot zorg. Mensen staan voor de onmogelijke keuze: thuisblijven en misschien verhongeren, of het risico nemen de deur uit te gaan om werk te vinden. Het is hoog tijd dat de superrijken in deze regio hun schuld inlossen bij de samenleving door te beginnen met hun eerlijke deel aan belastingen bij te dragen.’

de oplossing is een SIMPELE REKENSOM

Als alle rijken in de regio met een vermogen van meer dan 1 miljoen dollar 2% - 3,5% belasting zouden betalen over hun vermogen in 2020, dan zouden overheden in Latijns-Amerika samen zo’n 14,2 miljard dollar aan belastinginkomsten innen. Deze belastinginkomsten zouden juist nu goed besteed kunnen worden aan gezondheidszorg en het sociale zekerheidsstelsel. Op deze manier dragen de sterkste schouders de zwaarste lasten, en dat kan voor de rest van de bevolking het verschil tussen leven en net overleven betekenen.