De burgermaatschappij is een ballon die op knappen staat
- 4 oktober 2016
Mensen en organisaties hebben steeds minder ruimte om op te komen voor hun eigen belangen en die van de samenleving. Vergelijk het met een ballon waarin steeds harder wordt geknepen. Terwijl die ruimte nou juist zo hard nodig is om armoede te verslaan.
Joe Cox. Bertha Caceres. Beide activisten die hun strijd met de hoogste prijs hebben moeten bekopen: ze werden vermoord om hun mening. En ze zijn lang niet de enigen. Het is een teken aan de wand, vindt Danny Sriskandarajah. Hij is secretaris generaal van CIVICUS, een organisatie die de kracht van de burgermaatschappij wil vergroten. Niet alleen vanwege de moord op activisten.
Hoe je leven eruit ziet, wordt namelijk door drie dingen bepaald: door de mensen om je heen (de burgermaatschappij), de overheid en door bedrijven (de markt).
Beperking van vrijheid en privacy
De kracht van ‘gewone mensen’ staat zwaar onder druk, zegt Sriskandarajah. Zo voeren overheden onder het mom van ‘veiligheid’ steeds heftigere maatregelen in die de privacy van mensen aantasten en vrijheid beperken. ‘En kijk je naar ontwikkelingshulp, dan zie je dat wereldwijd 87% daarvan naar het bedrijfsleven gaat, en dus niet direct naar mensen of hulporganisaties.’
Geknapte ballonnen
Sriskandarajah vergelijkt de burgermaatschappij met de lucht in een ballon. De overheid en het bedrijfsleven drukken steeds harder op die ballon. ‘In het Midden-Oosten zien we wat er gebeurt als de druk te groot wordt: daar zijn inmiddels meerdere ballonnen geknapt en is de chaos compleet.’
‘Armoedebestrijding steeds moeilijker’
Oxfam Novib-directeur Farah Karimi maakt zich vooral zorgen om de krimpende civil society, omdat armoedebestrijding hierdoor steeds moeilijker wordt. De oplossing voor armoedeproblemen ligt bij mensen en organisaties, zegt ze bij een debat ter gelegenheid van het 60-jarig bestaan van Oxfam Novib. ‘Bedrijven hebben er te weinig belang bij om een samenleving sterker te maken’, betoogt ze tegen ontwikkelingsminister Lilian Ploumen.
Lees de speech van Farah Karimi voorafgaand aan het debat (English):
Meer geld voor hulp?
Minister Ploumen geeft op haar beurt toe dat er inderdaad meer geld voor ontwikkelingssamenwerking nodig is, als we bijvoorbeeld de oorzaken van migratie aan willen pakken. Maar hoe maak je je als minister geliefd met de boodschap dat er méér geld naar hulp moet? Sriskandarajah wil wel helpen. ‘Laat zien wat het oplevert. En stop met praten over nul punt-zoveel, maar waar we als samenleving voor willen staan.’
Staat de burgermaatschappij zonder dergelijke politieke wil dan buiten spel? Abdebasset Ben Hassen gelooft van niet. De president van het Arabische Instituut voor Mensenrechten zag hoe in Tunesië overheid en burgers manieren vonden om de samenleving samen te hervormen en sterker te maken. Het kan dus wel, als we het maar niet aan de bedrijven overlaten, grapt Oxfam Novib-ambassadeur Dolf Jansen. ‘Verwachten dat bedrijven de maatschappij gaan versterken, is als verwachten dat Shell 100 procent duurzaam wordt of PEC Zwolle de Champions League wint – dat gaat nooit gebeuren.’
P.S.
Oxfam Novib bestaat in 2016 60 jaar.Ter gelegenheid daarvan organiseerden we 3 oktober een debat over de krimpende ruimte voor burgers en de gevolgen daarvan voor armoedebestrijding.
Bron: Oxfam Novib, 4 oktober 2016
