Nieuw rapport: nog meer superrijken erbij – en niet omdat ze zo hard hebben gewerkt
Terwijl het vermogen van miljardairs vorig jaar met 2 biljoen (een 2 met 12 nullen!) dollar steeg en er 4 miljardairs per week bijkwamen, leeft 44% van de bevolking onder de armoedegrens. Dat komt niet omdat de superrijken zoveel harder werken dan jij, maar dankzij een oneerlijk economisch systeem dat geworteld is in het kolonialisme en nog steeds doorwerkt in het heden. Dit jaar dankt een meerderheid van de miljardairs voor het eerst hun rijkdom aan erfenissen, niet aan eigen inspanning. Tijd om de welvaart beter te verdelen, te beginnen met een eerlijker belastingstelsel.
De superrijken waren altijd al de winnaars van dit economische systeem. Maar je geld voor je laten werken is nog nooit zó makkelijk geweest, blijkt uit ons nieuwe rapport ‘Takers, not makers’. Enkele feiten uit het rapport:
- De 10 rijkste mannen werden ieder bijna 100 miljoen dollar per dag rijker, terwijl bijna de helft van de bevolking moet rondkomen van minder dan 6,85 dollar per dag;
- Het vermogen van miljardairs wereldwijd is in 2024 3 keer sneller gestegen dan het jaar ervoor (inflatie meegerekend);
- Vorig jaar zijn er wereldwijd voor het eerst meer nieuwe miljardairs bijgekomen door erfenissen dan door eigen inspanning en ondernemerschap. Dat geldt voor álle miljardairs onder de 30.
- In Nederland blijkt dat bijna de helft van de top 50 van de huidige Quote 500-lijst hun vermogen gedeeltelijk of volledig heeft geërfd.
- In Nederland bezit de rijkste 1 procent van de huishoudens bijna een kwart van al het vermogen.
Waarom extreme rijkdom een probleem is
Prima voor die superrijken, toch? Ze hebben er hard voor gewerkt en wij hebben er geen last van. Een veelgehoorde reactie op de groeiende rijkdom van een select clubje, maar een onjuiste – en wel om 3 redenen.
- Niet verdiend, gewoon genomen
Steeds meer superrijken danken hun fortuin aan erfenissen, vaak nog uit het koloniale tijdperk. Niets hard werken dus, gewoon geluk hebben. En ze zijn niet alleen rijk geworden dankzij de uitbuiting van miljoenen mensen tijdens het koloniale tijdperk; ze profiteren nog steeds van de voortdurende koloniale kenmerken van ons huidige economische systeem. Rijke, westerse bedrijven halen grondstoffen uit Afrika, Azië en Latijns-Amerika, waarbij het land en de bevolking worden uitgebuit. Nog altijd wordt elk uur 30 miljoen dollar weggesluisd uit landen in het armere Zuiden, dat overwegend in de zakken van de rijkste 1% in rijke landen. Geld dat de overheden van deze landen dringend nodig hebben voor investeringen in bijvoorbeeld onderwijs, zorg en de energietransitie. Zo dient onze economie vooral de allerrijksten – ten koste van de rest van de wereld.
- Met geld komt macht
Daarbij komt met veel rijkdom veel macht. Neem Trumps regering, waarin extreme rijkdom ruim vertegenwoordigd is met de benoeming van een tiental miljardairs – met de rijkste man op aarde, Elon Musk, als meest opvallende. Trumps regering is er eentje van én voor de superrijken, die zichzelf cadeautjes zullen uitdelen ten koste van de rest van de wereld. Dit is tekenend voor de groeiende invloed van de superrijken op de samenleving.
- Rijk zijn loont meer dan werk
Tot slot is het zo dat heel rijk zijn meer loont dan hard werken. Zo betalen we in Nederland 40% belasting over ons inkomen uit arbeid, maar de rijkste 1% betaalt maar 20-30% belasting over hun vermogen. Vermogen dat veelal groeit zonder dat ze daar iets voor hoeven te doen, omdat het bijvoorbeeld in vastgoed of aandelen zit. Daarnaast geldt er een laag belastingtarief van maximaal 20% voor miljoenenerfenissen aan directe erfgenamen. Doordat (geërfd) vermogen veel minder zwaar wordt belast dan arbeid, blijft de rijkdom hangen bij een kleine groep machtige mensen en dragen gewone mensen de zwaarste lasten. Daarmee is ons belastingstelsel onderdeel van ons oneerlijke economische systeem.
Hoog tijd voor een eerlijk belastingstelsel
Groeiende economische ongelijkheid is een politieke keuze. En we kunnen er dus ook voor kiezen om het anders te doen. Tijd om welvaart beter te verdelen en te zorgen dat we allemáál eerlijk bijdragen aan belangrijke voorzieningen als onderwijs, zorg en sociale zekerheid – waar we ten slotte allemaal beter van worden.
Eis van politiek Den Haag dat:
- De superrijken vermogensbelasting gaan betalen;
- Inkomen uit vermogen en inkomen uit arbeid gelijk belast worden;
- De belasting op miljoenenerfenissen wordt verhoogd;
- De winstbelasting voor bedrijven omhooggaat;
- Belastingontwijking wordt gestopt.
Wist je dat 72% van de Nederlanders vindt dat superrijken meer belasting moeten betalen? Ben jij het met hen eens? Sluit je aan bij onze oproep en teken de petitie!
