Onderzoekscommissie houdt Oxfam spiegel voor

• 16 januari 2019

De onafhankelijke onderzoekscommissie, die Oxfam vorig jaar instelde om onderzoek te doen naar wangedrag binnen de organisatie, presenteert vandaag het tussentijdse rapport. De commissie zegt het positief te vinden dat Oxfam zich transparant en kwetsbaar opstelt over dit onderwerp, maar is ook kritisch. Oxfam verwelkomt de voorlopige aanbevelingen van de commissie.

Aanleiding voor het instellen van een onafhankelijke commissie

Vorig jaar was er veel publiciteit omtrent het wangedrag van voormalig medewerkers van Oxfam Groot-Brittannië op Haïti in 2011. Naar aanleiding van deze berichtgeving stelde Oxfam een onafhankelijke onderzoekscommissie in om onderzoek te doen naar de cultuur binnen de organisatie, en we vroegen de commissie om ons een spiegel voor te houden.

Publicatie tussentijds rapport: veel stappen gezet 

Op 16 januari 2019 publiceert de onderzoekscommissie een tussentijds rapport over wangedrag en de cultuur binnen de wereldwijde organisatie Oxfam. De commissie schrijft dat Oxfam zich transparant en kwetsbaar opstelt over dit onderwerp, en dat dit positief is. Oxfam staat in het middelpunt van een discussie die voor de hele hulpsector belangrijk is en, zoals uit de #MeToo-discussie blijkt, in de hele samenleving speelt. De commissie ziet dat Oxfam al veel stappen heeft gezet om wangedrag te voorkomen en ernaar streeft een veilige organisatie te zijn voor medewerkers, voor haar partners en voor de bevolking in landen waar wij werken.

Ook kritische geluiden

De onafhankelijke commissie is ook kritisch. Zo stelt zij dat medewerkers, partners en de lokale bevolking nog beter geïnformeerd moeten worden over hoe zij problemen kunnen melden. Oxfam moet bovendien zorgen dat meldingen professioneel worden onderzocht en afgehandeld, waarbij de veiligheid van de melders en slachtoffers voorop staat.

Aandacht nodig voor risico’s

Nog belangrijker is de constatering van de commissie dat in ons werk het risico op grensoverschrijdend gedrag reëel is. De commissie meent dat daarvoor veel meer aandacht moet zijn. De werkomgeving is vaak moeilijk, machtsverhoudingen zijn complex en de doenersmentaliteit van ons als hulpverleners kan ten koste gaan van zorgvuldigheid. In uiterste gevallen kan dit leiden tot situaties van machtsmisbruik en intimidatie, aldus de commissie. Gedragscodes en meldprocedures alleen lossen die problemen niet op. Oxfam moet haar eigen waarden naleven en nog meer aandacht besteden aan de interne cultuur.

Rapport is houvast voor de organisatie

De spiegel die de onafhankelijke commissie ons voorhoudt, is confronterend maar vooral belangrijk. ‘Het geeft mij en mijn collega’s ook houvast om onze organisatie en onze cultuur verder te verbeteren,’ zegt algemeen directeur Michiel Servaes, ‘Ik zie er persoonlijk op toe dat we de aanbevelingen van de commissie doorvoeren en doorgaan met onze eigen integriteitsaanpak.’ Lees ook de reactie van de internationale raad van bestuur van Oxfam.

Veranderingen binnen Oxfam Novib

Het afgelopen jaar zijn er veel stappen gezet om wangedrag beter aan te pakken. Michiel Servaes zegt: ‘Onlangs hebben we een gespecialiseerde integriteitsmanager aangenomen die zich volledig bezighoudt met de preventie en aanpak van ongewenst gedrag. In al onze kantoren en programmalanden zorgen we dat de regels van onze gedragscode bekend zijn en begrepen worden en maken we dilemma’s bespreekbaar. Sinds vorig jaar publiceren we in ons jaarverslag het aantal meldingen van verschillende vormen van wangedrag, en welke opvolging daaraan is gegeven.’

Lees meer over de veranderingen binnen Oxfam Novib en het actieplan

Wij vinden het belangrijk open en transparant te zijn over onze voortgang. Op onze website publiceren we daarom wijzigingen en verbeteringen binnen ons integriteitsbeleid. Ook is het volledige tussentijdse rapport van de onafhankelijke commissie online te vinden.

Lees het volledige tussentijdse rapport

Het volledige rapport is beschikbaar op de website van de onafhankelijke commissie. 

Blik op de toekomst

Integer gedrag staat aan de basis van alles wat wij doen. Alle vormen van uitbuiting en misbruik vinden wij volstrekt onacceptabel. We proberen wangedrag dan ook op allerlei manieren te voorkomen. De aanbevelingen van het tussentijdse rapport van de Onafhankelijke Onderzoekscommissie nemen we ter harte. In mei 2019 publiceert de Onafhankelijke Onderzoekscommissie het eindrapport.

De komende maand verschijnt in het Verenigd Koninkrijk ook een rapport, van de Britse Charity Commission, de toezichthouder voor hulporganisaties. Dat rapport richt zich op de manier waarop Oxfam Groot-Brittannië destijds met het wangedrag in Haïti is omgegaan, en wat ze sindsdien heeft gedaan om dit soort gedrag tegen te gaan. Op onze website zullen we u de komende tijd verder informeren over deze rapporten. 

Heeft u vragen naar aanleiding van onze berichtgeving? Neem dan contact met ons op.