Oxfam Novib / PEN Awards 2016 wel toegekend, niet uitgereikt aan winnaars

• 14 januari 2016

Een unicum, zo kunnen we het noemen. Voor het eerst in de geschiedenis van de awards, nu voor het 15e jaar uitgereikt, zijn de prijzen namelijk wel toegekend maar niet uitgereikt aan de winnaars zelf. Afgesloten van de buitenwereld, in de gevangenis of vastgehouden achter de douane: voor de winnaars was er geen mogelijkheid de prijs in ontvangst te nemen. De Turkse Can Dundar, de Egyptische Omar Hazek en de Eritreeër Amanual Asrat zullen het zelf voorlopig dus met de naamsvermelding moeten doen.

Directeur Farah Karimi spreekt tijdens PEN awards over Omar Hazek.  
Foto: Hans Paul Alting von Geusau

Voor alle winnaars is er gelukkig, of misschien noodgedwongen, iemand die de prijs voor hen in ontvangst neemt. Zo komt de vrouw van gevangen genomen Dundar zijn speech voordragen. Festivalgast Alaa Al Aswani, eveneens een Egyptische auteur en een bekende van Hazek, zal namens hem de prijs in ontvangst nemen en zijn toespraak voordragen. Asrat, volledig afgesloten van de buitenwereld, is niet eens op de hoogte dat hij deze prijs heeft gewonnen. Hij wordt vertegenwoordigd door de gevluchte Eritrese journalist Habtom Yohannes.

Opbouwen, stabiliseren en uitwisselen

Ontzettend triest, maar tegelijkertijd des te meer reden om ons er hard voor te maken. PEN ziet voor schrijvers een belangrijke rol weggelegd in het opbouwen en stabiliseren van vrede. Juist zij zorgen voor de broodnodige dialoog en intellectuele uitwisseling. Wanneer situaties zoals deze voortkomen, blijk maar weer al te goed hoe erg de stimulans hiervoor nodig is. ‘Helaas lijkt het een voortdurende trend dat de wereld een stap terug doet als het gaat om mensenrechten’, aldus Oxfam Novib directrice Farah Karimi.

Tegenwerking in extremen

Één van bovengenoemden die dit jaar in de schijnwerpers werd gezet voor zijn werk rondom vrijheid van meningsuiting is de Turkse journalist en hoofdredacteur Can Dundar die op 29 november vorig jaar gevangen werd gezet. Dit gebeurde vanwege Dundar’s werk als filmmaker en schrijver waar aanklachten voor zwartmakerij en spionage uit voort kwamen. Deze tegenwerking en aanklachten onder andere vanuit pro-govermentele media die hun concullega beschuldigen van verraad, spionage en samenzwering.

Aanslag op kritische media

De in 2001 gevangen gezette dichter, de Eritrese Amnuel Asrat, is geroemd om zijn gedicht ‘The Scourge of War’ waarin hij schrijft over het bloedvergieten tussen twee broers tijdens een doorlopend gevecht met buurtland Ethiopië. Naast befaamd dichter was Asrat ooit hoofdredacteur bij de lokale, private ‘The Times’ in Eritrea. Tezamen met tal van andere collega’s werd hij op 23 september 2001 opgepakt.

Geen protest zonder toestemming

De Egyptische schrijver Omar Hazek, in september door presidentieel pardon vrijgelaten, werd op de dag van de Oxfam Novib / Pen awards, donderdag 14 januari 2016, op het vliegveld in zijn thuisland tegengehouden en verboden te vliegen. Hij werd twee jaar geleden gevangen gezet niet perse voor zijn werk als schrijver, maar des te meer voor dat als activist. Hazek was ooit werkzaam bij de Bibliotheek van Alexandrië. Nadat hij zich ook hardop had uitgesproken over corruptie van één van zijn meerdere, voormalig first lady Suzanne Mubarak, is Hazek in april 2014 ontslagen.

• Alle prijswinnaars vast of tegengehouden: mensenrechten zijn in het gedrang, speecht Farah Karimi, directeur van Oxfam Novib.

Bron: Oxfam Novb, 14 januari 2016