Pak vandaag nog de grote uitdagingen van deze tijd aan
Reactie van Oxfam Novib op de miljoenennota tijdens Prinsjesdag
Welke gevolgen heeft de miljoenennota voor ontwikkelingssamenwerking?
‘Het ontwikkelingsbudget haalt dit jaar het laagste percentage sinds 1973. Het is niet meer te verdedigen dat terwijl de miljarden in Nederland rondvliegen, we niet meer investeren in de toekomst van miljoenen mensen die in diepe armoede leven.' zegt Michiel Servaes, algemeen directeur Oxfam Novib.
De regering lijkt grote internationale uitdagingen te willen aanpakken, zoals de klimaatcrisis en extreme ongelijkheid, die door grootschalige belastingontwijking wordt aangewakkerd. Maar hoe verhouden de mooie woorden op Prinsjesdag zich tot de praktijk? We pluizen de miljoenennota uit en kijken naar de belangrijkste onderwerpen die invloed hebben op extreme armoede en ongelijkheid.
De economie groeit door! Maar waar blijft de groei in ontwikkelingsbudget?
De Nederlandse economie groeit, en op verschillende beleidsterreinen wordt extra geïnvesteerd. Toch lukt het Nederland al zes jaar op rij niet om aan de internationale afspraak over voldoende investering in ontwikkelingssamenwerking te voldoen. Ook dit jaar blijkt dat Nederland maar 0,53% van haar BNI investeert in ontwikkelingssamenwerking. We zijn teleurgesteld dat er niet meer wordt geïnvesteerd. Om de grote problemen van deze tijd samen op te lossen, moet er echt boter bij de vis. Michel Servaes: ‘Als wij de grote uitdagingen nu niet aanpakken, zullen onze kinderen met een veelvoud aan problemen zitten.’
De grote mondiale uitdaging: klimaatverandering
Klimaatverandering is een van de grote uitdagingen waar Michiel Servaes op doelt. Overal ter wereld zorgt de klimaatcrisis voor steeds meer problemen. Arme landen zijn nu al de dupe van extreem weer. Ons kabinet beloofde geld aan deze landen, juist om de meest kwetsbare mensen weerbaar te maken tegen de gevolgen van klimaatverandering. Van het beloofde budget ontbreekt nog ruim 300 miljoen euro. Cynisch genoeg komt de rest van het geld uit het ontwikkelingsbudget, dat bedoeld is voor diezelfde landen. Dat graaien uit de ontwikkelingspot is tegen de klimaatafspraken. Arme landen krijgen zo een sigaar uit eigen doos.
De aanpak van belastingontwijking
Gelukkig is er ook goed nieuws, Nederland zet enkele stappen in de goede richting om een einde te maken aan haar statuut als belastingparadijs. Zo worden enkele grote belastingvoordelen teruggeschroefd en wordt het moeilijker om winsten te verschuiven voor multinationals. Maar ook hier merken we dat de maatregelen halfslachtig blijven. Belastingontwijking wordt niet helemaal stopgezet en dus zullen ontwikkelingslanden door toedoen van Nederland nog steeds cruciale belastinginkomsten mislopen.
Van graaipot naar effectief besteed ontwikkelingsbudget
Oxfam Novib maakt zich al langer zorgen dat het ontwikkelingsbudget als graaipot wordt gezien door de overheid. Zo wordt een deel van het budget uitgegeven in Nederland als subsidie aan Nederlandse bedrijven, terwijl de impact daarvan heel onduidelijk is. Daarnaast besteedt Nederland nu 10% van haar totale ontwikkelingsbudget aan ‘migratie’. Hiermee financiert zij vooral de opvang van vluchtelingen in Nederland en daarbuiten, en het bouwen van grenzen in Afrika en rondom Europa.
Uiteraard moeten vluchtelingen humaan worden opgevangen. Het is echter cynisch dat Nederland ook meebetaalt aan het afsluiten van Europese grenzen en zelfs tot diep in Afrika hekken bouwt. Deze investeringen zijn ook niet effectief. Door overhaast en ondoordacht ontwikkelingsgeld uit te geven aan het bouwen van grenzen lopen we juist het risico dat we onderdeel worden van het probleem. Dit in plaats van de oplossing om op een realistische manier het ontwikkelings- en migratiebeleid vorm te geven.
Armoedebestrijding betaalt zichzelf terug
Effectieve ontwikkelingssamenwerking richt zich op het aanpakken van onderliggende oorzaken, zoals armoede, ongelijkheid en conflicten, die mensen hun perspectief ontneemt of ertoe aanzet hun land te ontvluchten en hun leven te wagen in een bootje richting Europa. Daarnaast is simpelweg afgesproken dat het ontwikkelingsbudget moet worden gebruikt om te investeren in sociale en economische ontwikkeling van de allerarmste landen - niet om uit te delen aan Nederlandse bedrijven, of het bouwen van grenzen rond Europa. De juiste armoedebestrijding is een bewezen investering die zichzelf terugbetaalt.
