Aandeel eerlijke chocolade in supermarkten nog geen 6%, Jumbo en Lidl moeten aan de bak
De prijs van chocolade in de schappen van de supermarkt blijft stijgen. Desondanks leven nog steeds veel cacaoboeren in bittere armoede. Uit nieuw Oxfam Novib onderzoek blijkt dat voor nog geen 6% van de chocoladeproducten in onze supermarkten structureel een eerlijke prijs wordt betaald aan de cacaoboeren. Albert Heijn kondigde in oktober 2024 als eerste supermarkt wereldwijd aan om voor al zijn huismerkproducten die cacao bevatten structureel een eerlijke prijs aan cacaoboeren te gaan betalen. Jumbo en Lidl, nummers 2 en 3 in Nederland, kunnen nu niet achterblijven. Oxfam Novib roept deze supermarkten op om een eerlijke prijs te betalen zodat cacaoboeren een leefbaar inkomen kunnen verdienen.
Anouk Franck, supermarktenexpert bij Oxfam Novib: “Het is schandalig dat er maar zo weinig eerlijke chocolade in de schappen van de supermarkten ligt. Meer dan 94% van alle chocoladeproducten zijn van cacaobonen gemaakt waar geen eerlijke prijs voor is betaald. Keer op keer tonen wij met onze onderzoeken aan dat het wel mogelijk is, maar het ontbreekt bij de meeste supermarkten nog steeds aan daadkracht om dit echt te veranderen. Jumbo en Lidl hebben hun mond vol van duurzaamheid, maar ons onderzoek toont aan dat we daar heel weinig van terug zien in hun repen en koekjes.”
Nederlandse consumenten kopen 80% van hun chocolade in de supermarkt. Van alle partijen in de cacaosector, dus de cacaoboeren, handelaren, grote chocolademerken en supermarkten, verdienen deze laatsten het best. Op een reep melkchocolade maken de supermarkten gemiddeld 10% winst, terwijl de cacaoboer er onder de streep vaak niets aan over houdt. Meer dan 450.000 cacaoboeren en hun gezinnen verdienen geen fatsoenlijk, leefbaar inkomen. Bijna 90% van de cacaoboeren die exporteren naar Nederland vallen hieronder.
Oxfam Novib heeft onderzoek gedaan naar alle chocoladeproducten die de 5 grootste Nederlandse supermarkten, Albert Heijn, Aldi, Jumbo, Lidl en PLUS, verkopen. Daaruit blijkt dat slechts voor 5,6% van alle chocoladeproducten de cacao op eerlijke wijze is ingekocht. In eerlijke chocolade moeten volgens Oxfam Novib cacaobonen zitten waarvoor de cacaoboeren voor een duidelijk afgesproken periode een prijs krijgen waarmee zij een fatsoenlijk en leefbaar inkomen kunnen verdienen. Oxfam Novib doet een dringend beroep op supermarkten om hierop in actie te komen, door heldere toezeggingen te doen om voor de lange termijn een eerlijke prijs te betalen en publiekelijk te rapporteren hoe ze hiermee het inkomensgat van de cacaoboeren gaan opheffen.
Issifu Issaka, cacaoboer uit Ghana en president van de Ghana Cooperative Cocoa Farmers Association: “De lage percentages eerlijke chocolade in de supermarkten zijn niet alleen cijfers. Er gaat ook veel mensenleed achter schuil. Als cacaoboer in Ghana verdien ik structureel te weinig, ik kan maar net rondkomen. Overal om me heen jagen bendes gouddelvers cacaoboeren van hun land of gaan cacaoboeren over op andere gewassen omdat dat meer oplevert. Dat wij al jaren zulke lage prijzen krijgen voor onze cacao is enorm oneerlijk.”
Albert Heijn heeft in oktober 2024 toegezegd om alle cacao voor al zijn huismerk chocoladeproducten eerlijk te gaan inkopen. Omdat Albert Heijn ook nog chocolade van andere merken verkoopt, is de verwachting dat hiermee het aandeel eerlijke chocolade in zijn schappen stijgt naar bijna 29% in 2027. Maar de boeren die de cacaobonen leveren voor de overige 71% aan chocoladeproducten van andere merken in de schappen van Albert Heijn, zoals de Kitkats van Nestlé en de chocoladerepen van Lindt, krijgen nog steeds geen structureel eerlijke prijs.
Het totale aanbod van eerlijke chocoladeproducten bij Jumbo, de nummer 2 in supermarktland, is maar een magere 5,6%. Nummer 3 Lidl scoort nog dramatischer met maar 3,2%. Beide hebben bovendien nog geen enkele toezegging gedaan om dit te gaan verbeteren.
Anouk Franck: “Met een paar eerlijke chocoladerepen ben je er nog niet, want verreweg het grootste deel van de supermarktproducten waar cacao in zit is oneerlijk. Denk aan de chocoladecroissantjes, chocokoekjes en het overgrote deel van de repen. De verantwoordelijkheid om te kiezen voor eerlijke chocoladeproducten moet niet bij de consument liggen. De supermarkten hebben die verantwoordelijkheid, zodat cacaoboeren die voor hen produceren een fatsoenlijk inkomen hebben en niet langer uitgebuit worden.”
Issifu Issaka: “Supermarkten en de grote chocolademerken maken enorme winsten met oneerlijke chocolade, terwijl de cacaoboeren amper rond kunnen komen. Daarom ben ik nu in Europa om deze misstanden opnieuw aan de kaak te stellen.”
