De VN faalt faliekant bij het tot stand brengen wereldwijd staakt-het-vuren

• 11 mei 2020

Internationale gemeenschap houdt conflicten in stand en ondermijnt strijd tegen corona

Den Haag, 11 mei 2020 - Pogingen om een wereldwijd staakt-het-vuren tot stand te brengen, zijn faliekant mislukt. Dat staat in het rapport 'Conflict in time of coronavirus' dat Oxfam Novib vandaag uitbrengt. 

Verlamming binnen de VN-Veiligheidsraad en de voortdurende wapenhandel in en naar conflictgebieden ondermijnen de inspanningen om een wereldwijd staakt-het-vuren tot stand te brengen dat noodzakelijk is in de strijd tegen de corona-pandemie. 

De oproep van de secretaris-generaal van de Verenigde Naties eind maart was een belangrijke poging om landen die in conflict verkeren, veiligheid te bieden om de pandemie te bestrijden. Afgelopen vrijdag hebben de Verenigde Staten geweigerd te stemmen over een VN-resolutie voor een wereldwijd staakt-het-vuren. Dat is een van de reeks mislukkingen die conflicten in standhoudt op een moment dat vrede en internationale samenwerking harder nodig zijn dan ooit. Door die mislukte pogingen zijn twee miljard mensen die leven in conflictgebieden, hun leven niet zeker. 

Het gezondheidssysteem in die landen wankelt sowieso door de langlopende conflicten. De uitbraak van het coronavirus brengt het leven van gemeenschappen nu nog meer in gevaar. Ziekenhuizen hebben gebrek aan alle nodige middelen om hiermee om te gaan. De reguliere zorg die al enorm onder druk stond, staat helemaal machteloos in deze oneerlijke strijd. 

De oproep voor een wereldwijd staat-het-vuren wordt gesteund door 59 landen, maar de gesprekken in de Veiligheidsraad in New York zijn vastgelopen, onder andere door onenigheid tussen China en de VS. Dat is onbegrijpelijk, aangezien we ons in een cruciale moment in de geschiedenis bevinden waarin behoefte aan internationale samenwerking groter is dan ooit. Maar juist nu verkeert de Veiligheidsraad in een impasse en wordt de Raad gedreven door eigenbelang. 

‘De VN en al haar lidstaten moeten nu leiderschap tonen,’ zegt Suying Lai, hoofd humanitair bij Oxfam Novib. ‘Landen die aan de ene kant het staakt-het-vuren steunen en aan de andere kant actief deelnemen aan conflicten, militaire operaties uitvoeren en wapens verkopen, moeten hard worden aangesproken op hun verantwoordelijkheid.’ 

Het is verbijsterend dat de internationale gemeenschap alleen al in het afgelopen jaar 1,9 biljoen dollar heeft uitgegeven aan militaire operaties. Dat is 280 keer meer dan waar de VN in haar noodhulpoproep voor de bestrijding van het coronavirus om heeft gevraagd. Zo zien wij onder andere dat: 

• De Britse wapenproducent BAE-systems eind april met een vrachtvliegtuig naar Saoedi-Arabië vloog. Saoedi-Arabië is een van de belangrijkste strijdende partijen in het door oorlog verscheurde Jemen.
• Frankrijk verergert de oorlog in Jemen door wapens te verkopen aan Saoedi-Arabië.
• Duitsland heeft in april toestemming gegeven voor de verkoop van een onderzeeër aan Egypte.
• Canada heeft vorige maand de wapenexport naar Saoedi-Arabië hervat.
• Rusland heeft vooruitbestellingen voor tanks met zware rupsbanden in Syrië getest.

 Uit het rapport blijkt dat: 

• In Myanmar heeft het leger binnenlandse en internationale oproepen tot een staakt-het-vuren afgewezen. De gevechten in de staat Rakhine namen toe, met frequente luchtaanvallen en beschietingen in bevolkte gebieden. In Rakhine leven honderdduizenden mensen in overvolle schuilplaatsen met een uiterst beperkte toegang tot gezondheidszorg. Naar schatting zijn een miljoen mensen afgesloten van internet, terwijl informatie over het virus levensreddend is.
• Saoedi-Arabië kondigde vanaf 9 april een unilateraal staakt-het-vuren van twee weken aan in Jemen en verlengde het later met een maand, maar de gevechten door alle strijdende partijen gaan gewoon door. 
• In Colombia heeft de rebellengroep ELN een staakt-het-vuren afgekondigd, maar andere gewapende groepen en de regering geven daar geen gehoor aan.
• In Afghanistan lopen de in maart geplande Afghaanse vredesonderhandelingen vertraging op en weigert de Taliban een staakt-het-vuren als de regering niet hetzelfde doet.
• In Burkina Faso betekent het aanhoudend geweld dat mensen vaak geen toegang hebben tot essentiële zaken zoals water, gezondheidszorg en voedsel. Beperkingen die zijn ingevoerd om de overdracht van het virus te voorkomen, hebben het nog uitdagender gemaakt.
• Financiering voor vredesinspanningen in Zuid-Sudan is gedurende de corona-pandemie uitgesteld.

‘Rijke landen die in vrede leven, zoals Nederland, hebben het al moeilijk om de uitbraak van het virus te beheersen. Voor landen in oorlog is dit nagenoeg onmogelijk’, zegt Lai. ‘Veel meer diplomatieke inspanningen zijn daarom nodig om juist nu tot een wereldwijde staakt-het-vuren te komen. Het is verwerpelijk dat landen nu nog doorgaan met het in stand houden van conflicten bovenop een pandemie.’ 

Noot voor de redactie: 
Suying Lai is beschikbaar voor interviews.
Voor meer informatie neem contact op met persvoorlichter Tahmina Akefi: 06- 8280 9639.