EU gaat beruchte belastingparadijzen van lijst schrappen

• 7 maart 2019

De Europese Unie schrapt hoogstwaarschijnlijk 9 van 's werelds grootste en meest schadelijke belastingparadijzen van de eigen lijsten van belastingparadijzen. Het gaat om o.m. Bermuda, de Kaaimaneilanden en Panama. Aangezien de EU haar eigen criteria niet toepast op lidstaten, ontkomen ook  belastingparadijzen binnen de EU, waaronder Nederland, aan plaatsing op die lijst. Dit blijkt vandaag uit nieuw onderzoek van Oxfam Novib naar belastingparadijzen.

Uit de analyse in het nieuwe Oxfam-rapport 'Off the Hook' blijkt dat de EU-Ministers van Financiën aanstaande dinsdag de Bahama's, Bermuda, de Britse Maagdeneilanden, de Kaaimaneilanden, Guernsey, Hong Kong, Isle of Man, Jersey en Panama hoogstwaarschijnlijk van de lijsten gaan verwijderen. Dit is de eerste jaarlijkse herziening van deze lijsten door de EU. Sommige van deze belastingparadijzen speelden een hoofdrol in recente belastingschandalen zoals de Paradise Papers of de Panama Papers.

Esmé Berkhout, Oxfam Novib belastingexpert: ’ Als de EU volgende week deze notoire belastingparadijzen van haar zwarte en grijze lijst schrapt ondermijnt dit de geloofwaardigheid van de EU en geeft het een fout signaal af aan alle andere belastingparadijzen. Bovendien blijft het onacceptabel dat een aantal EU-landen die eveneens aan te merken zijn als belastingparadijs, zoals Nederland, de dans ontspringen. ‘

Het Oxfam-rapport stelt opnieuw vast dat vijf EU-lidstaten - Cyprus, Ierland, Luxemburg, Malta en Nederland - op de zwarte lijst zouden staan als de EU haar eigen criteria ook zou toepassen op lidstaten. Uit internationaal onderzoek bleek vorig jaar nog dat een kleine 10% van de winst die multinationals wereldwijd wegsluizen om belasting te ontlopen in Nederland terecht komt. Nederland kwam daarmee in de top 5 van belastingparadijzen.

‘’Belastingparadijzen maken belastingontwijking op industriële schaal mogelijk. Ze beroven rijke én arme landen van miljarden euro’s die nodig zijn voor het verbeteren van bijvoorbeeld onderwijs en gezondheidszorg. Vooral vrouwen en meisjes betalen de prijs wanneer deze basisvoorzieningen niet op orde zijn. De EU moet de belangen van mensen boven die van belastingparadijzen en multinationals stellen als ze armoede en de groeiende kloof tussen arm en rijk wil bestrijden.’

Oxfam roept de EU op om de criteria voor de zwarte lijst aan te scherpen zodat meer schadelijk belastingbeleid wordt aangepakt;  ervoor te zorgen dat het beoordelen van landen op objectieve wijze plaatsvindt zonder politieke inmenging; en te zorgen dat Europese belastingparadijzen hun beleid aanpassen. Verder zou de EU de effectiviteit van de maatregelen die genomen worden door landen moeten monitoren.

De zwarte en grijze lijst van belastingparadijzen van de EU is in 2017 voor het eerst gepubliceerd en moet belastingontwijking door multinationals tegengaan. Slechts vijf kleine eilandstaten, zoals Guam, staan momenteel op de zwarte lijst. 63 landen staan nu op een aparte 'grijze lijst'. Daarvan worden 23 landen, waaronder Aruba, Guernsey en Liechtenstein, zeer waarschijnlijk van de lijst gehaald. Deze landen beloofden hun belastingstelsels te hervormen nog voor de herziening van de lijst. Uit de analyse van Oxfam blijkt dat de EU zeer waarschijnlijk haar zwarte lijst met 18 nieuwe landen uitbreidt vanwege onvoldoende belastinghervormingen. Volgende week dinsdag worden de nieuwe zwarte en grijze lijst door de EU bekendgemaakt.

Noot aan de redactie:

• Esmé Berkhout, Oxfam Novib belastingexpert, is beschikbaar voor interviews en duiding. Contact: Jules van Os, persvoorlichting Oxfam Novib, 0651573683
• Het volledige Oxfam rapport en de methodologie zijn beschikbaar

o Oxfam analyseerde de hervormingen van de 63 'grijze lijst'-landen en jurisdicties en de belastingwetten van andere landen die door de EU zijn gescreend. Dit onderzoek toont aan dat  EU-ministers van Financiën waarschijnlijk 23 landen zullen schrappen, waaronder 9 beruchte belastingparadijzen

o     

o  29 landen zullen in 2019 op de 'grijze lijst' blijven staan. 3 nieuwe landen worden toegevoegd

o  18 nieuwe landen worden op de zwarte lijst gezet omdat ze niet voldoende hervormingen hebben doorgevoerd, naast de vijf landen die momenteel op de zwarte lijst staan.

• Uit de analyse van Oxfam blijkt ook dat Zwitserland in 2019 op de 'grijze lijst' zal blijven staan, hoewel het tot nu toe niet in staat is geweest om alle schadelijke belastingpraktijken te hervormen en      normaal naar de zwarte lijst moet worden verplaatst. De Verenigde Staten stonden in december 2017 niet op de lijst en zullen hoogstwaarschijnlijk ook deze keer niet op de lijst staan, hoewel het land niet    voldoet aan de EU-criteria over transparantie.
• Op basis van onderzoek door vooraanstaande economen schat Oxfam dat Frankrijk, Duitsland, Italië en Spanje in 2015 35,1 miljard euro aan belastinginkomsten hebben verloren door belastingontwijking.

• Uit de analyse van Oxfam blijkt dat sommige hervormingen die zijn doorgevoerd door landen om niet op de zwarte lijst te belanden ineffectief zijn of ronduit schadelijk. Zo ontsnapt bijvoorbeeld Hong Kong aan de zwarte lijst door de schadelijke belastingvoordelen niet langer selectief maar voortaan algemeen te verstrekken aan bedrijven. De EU definieert dit als niet schadelijk.