Brede steun voor Gaza-rechtszaak tegen de staat, kort geding op 4 december
Maatschappelijke organisaties die de Nederlandse staat voor de rechter dagen vanwege diens opstelling in de Gaza-oorlog, ontvangen daar brede steun voor. Oxfam Novib, PAX en The Rights Forum eisen in een kort geding de onmiddellijke stopzetting van de levering van onderdelen voor Israëlische F35-gevechtsvliegtuigen. Amnesty International heeft bijgedragen aan de voorbereiding van de rechtszaak en meerdere andere NGO’s hebben inmiddels hun steun uitgesproken. Daarnaast betoonden meer dan 1000 individuele Nederlanders hun steun door een bijdrage te leveren aan een crowdfunding. De zaak dient op maandag 4 december om 10.00 uur bij de rechtbank in Den Haag en kan middels een livestream worden gevolgd.
De eisers stellen dat met het toestaan van de wapenexport, Nederland zich medeplichtig maakt aan mogelijke schendingen van het oorlogsrecht in Gaza. Het nieuws over de levering van onderdelen van F35-gevechtsvliegtuigen, ondanks waarschuwingen van ambtenaren voor “ernstige schendingen”, kwam aan het licht door publicaties van NRC. Inmiddels heeft het kabinet de leveringen bevestigd en aangegeven deze door te willen zetten. Opvallend genoeg kondigden ministers vorige week tevens een onderzoek aan dat antwoord moet geven op de vraag of Nederland überhaupt de mogelijkheid heeft om in te grijpen bij leveringsafspraken van F35-onderdelen. Dat maakt de toetsing van deze afspraken aan het wapenexportbeleid en internationale afspraken over wapenhandel des te urgenter.
Advocaat Liesbeth Zegveld, die de NGO’s in de rechtszaak bijstaat: “De totale verwoesting, de vele burgerdoden en uitspraken van Israëlische bewindslieden en militairen laten zien dat Israël de fundamentele beginselen van het oorlogsrecht naast zich neer legt. VN-experts waarschuwen voor een mogelijke genocide in Gaza. Israël beroept zich op het recht tot zelfverdediging, maar moet zich vervolgens wel houden aan het internationaal oorlogsrecht. Nederland mag niet het risico nemen om bij te dragen aan schendingen, daar zijn de regels heel helder over.”
Oxfam Novib directeur Michiel Servaes ziet geen andere oplossing dan een gang naar de rechter. “Wij hebben diverse malen en tot op het hoogste niveau aangedrongen op een onmiddellijk staakt-het-vuren, op vrije toegang voor humanitaire hulp en op een duurzame oplossing die recht doet aan Palestijnse én Israëlische burgers. Dat Nederland middels de levering van militair materieel mogelijk zelf betrokken is bij de bombardementen maakt het des te pijnlijker. Mijn eigen Oxfam-collega’s in Gaza en ruim 2 miljoen vrouwen, mannen en kinderen zitten daar vast en vrezen voor hun leven.”
Sinds de aankondiging van het kort geding tegen de staat hebben verschillende organisaties hun sympathie of steun uitgesproken voor het initiatief. Behalve Amnesty International Nederland steunen onder andere De Goede Zaak, Een Ander Joods Geluid, European Legal Support Center, Human Security Collective, Kairos Sabeel Nederland, Musicians Without Borders, Muslim Rights Watch Nederland, Plant een Olijfboom en Stichting Kifaia de gang naar de rechter om die te laten beoordelen of de Nederlandse staat inderdaad in strijd heeft gehandeld met geldende regels en verdragen. Tenslotte hebben ruim 1000 mensen binnen enkele dagen donaties gedaan om het kort geding financieel mogelijk te maken. De crowdfunding-actie ten behoeve van het proces staat nog open.
Noot voor de redactie:
Advocaat Liesbeth Zegveld en Michiel Servaes (directeur Oxfam Novib), Martje van Nes (directeur organisatie van PAX) en Gerard Jonkman (directeur The Rights Forum) zijn vooraf en ook na de rechtszaak beschikbaar voor interviews en verdere uitleg.
Het kabinet heeft in antwoorden op Kamervragen en in het Kamerdebat over de situatie in Gaza op 23 november jl. aangegeven dat ze nader onderzoek zal doen naar “de mogelijkheid en wenselijkheid om in te grijpen in de doorlevering van goederen (...) vanuit het European Regional Warehouse naar Israël.” Zie:
- Antwoord op vragen van het lid Jasper van Dijk over de levering van JSF-onderdelen aan Israël | Tweede Kamer der Staten-Generaal
- https://www.tweedekamer.nl/debat_en_vergadering/commissievergaderingen/details?id=2023A07497
Voor meer informatie: Jules van Os, persvoorlichter Oxfam Novib, 0651573683.
