Oxfam: Mogelijk tekort van $ 75 miljard aan klimaatfinanciering voor armere landen

• 20 september 2021

Armere landen krijgen  te maken met een tekort van naar schatting $ 75 miljard aan klimaatfinanciering doordat rijke landen hun beloftes niet na komen. In 2009 is door rijke landen toegezegd om jaarlijks $ 100 miljard voor de jaren 2020 tot 2025 beschikbaar te stellen aan armere landen om de effecten van klimaatverandering tegen te gaan. Dit blijkt vandaag uit de nieuwe analyse die Oxfam Novib publiceert op de eerste dag van informele klimaatbesprekingen die tijdens de Algemene Vergadering van de VN plaatsvinden. De besprekingen markeren een belangrijk moment om de doelstellingen aan te scherpen in aanloop naar de belangrijke COP26 VN-klimaattop in Glasgow later dit jaar in november.

Op vrijdag publiceerde de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) nieuwe gegevens waaruit blijkt dat de ontwikkelde landen in 2019 slechts $80 miljard aan klimaatfinanciering leverden. Op basis van de huidige toezeggingen becijfert Oxfam dat de rijke landen het toegezegde doel van $ 100 miljard per jaar ook de komende jaren niet gaan halen. Pas in 2025 gaat mogelijk een bedrag van $ 93 tot $ 95 miljard per jaar bereikt worden. Dit is vijf jaar nadat het doel van $ 100 miljard bereikt had moeten worden. Dit betekent dat klimaat-kwetsbare landen $ 68 tot $ 75 miljard mislopen in de zes jaar dat het jaarlijkse doel van $ 100 miljard niet wordt gehaald.

Wereldwijd was 2020 het warmste jaar ooit gemeten, met 98,4 miljoen mensen die werden getroffen door overstromingen, stormen en andere klimaat gerelateerde rampen met een economisch verlies van ten minste $ 171 miljard.  De Economische verliezen door klimaatverandering van de G7 naties samen zullen tegen 2050 jaarlijks het dubbele zijn als die van de coronapandemie, en toch wordt klimaatverandering nog steeds niet met dezelfde urgentie aangepakt. In 2020 hebben de EU, het VK, de VS, Canada, Australië en Japan meer dan 14 biljoen dollar uitgegeven aan fiscale herstelpakketten tijdens de coronapandemie. Dit staat gelijk aan 143 keer het behalen van de doelen voor klimaatfinanciering. Ook de totale wereldwijde militaire uitgaven stegen sinds 2019 met, $ 51 miljard tot iets minder dan $ 2 biljoen - bijna 20 keer meer dan de doelstelling voor klimaatfinanciering.

Sommige landen, waaronder de VS, Canada en Duitsland, hebben hun toezeggingen de afgelopen maanden verhoogd. Op de G7-top in juni herhaalden US, Canada en Duitsland hun toezegging om de kloof te verkleinen, maar Frankrijk, Australië en Japan slaagden er niet in hun steun boven het huidige niveau uit te breiden, Nederland heeft, net als meerdere andere landen nog geen nieuwe toezeggingen gedaan over klimaatfinanciering, dit zal uit onderhandeld worden in een nieuw regeerakkoord.

Hilde Stroot, klimaatexpert Oxfam Novib: “Rijke landen moeten hun toezeggingen nakomen. De Nederlandse regering heeft geen tijd te verliezen in aanloop van deze belangrijke klimaattop, en moet zo snel mogelijk over de brug komen met haar toezeggingen” 

Oxfam maakt zich ook ernstig zorgen over de manier waarop rijke landen momenteel klimaatfinanciering inzetten en hoe ze erover rapporteren:

• Terwijl de VN, Oxfam en anderen hebben opgeroepen om de helft van de klimaatfinanciering te besteden aan aanpassing, wordt geschat dat in 2025 slechts ongeveer een kwart ($26 tot 27 miljard) van de klimaatfinanciering ook daadwerkelijk wordt besteed aan het helpen van ontwikkelingslanden om zich aan te passen aan de verslechterende klimaateffecten.
• In 2019 werd 70 procent van de publieke klimaatfinanciering verstrekt in de vorm van leningen in plaats van giften. Dit zal naar verwachting doorgaan tot 2025, waardoor ontwikkelingslanden zich nog meer in de schulden moeten steken. Het betekent ook dat een groot deel van de kosten voor klimaatfinanciering uiteindelijk door de kwetsbare landen zelf zal moeten worden opgehoest omdat zij de leningen moeten terugbetalen.

Klimaatfinanciering is een van de drie belangrijke pijlers van het Parijse Klimaatakkoord en van vitaal belang voor de wereldwijde inspanningen om de klimaatcrisis en de gevolgen ervan aan te pakken

Ontwikkelingslanden hebben de beloofde steun nodig om de overgang naar schone energie te maken en zich aan te passen aan de stijgende temperatuur. Veel ontwikkelingslanden worden nu al gedwongen grote bedragen van hun overheidsfinanciën te besteden aan de bestrijding van klimaatverandering en lopen onevenredige risico's. Bijvoorbeeld:

• Arme gezinnen op het platteland van Bangladesh besteden gezamenlijk bijna $ 2 miljard per jaar aan het voorkomen van klimaat gerelateerde rampen of het herstellen van schade veroorzaakt door klimaatverandering - twee keer zoveel als de overheid en meer dan 12 keer het bedrag dat Bangladesh ontvangt aan multilaterale internationale klimaatfinanciering. De gemiddelde persoon in Bangladesh produceert 24 keer minder CO2 dan de gemiddelde persoon in de VS.
• Door de stijgende temperatuur heeft Madagaskar te maken met de ergste droogte in 40 jaar. Meer dan een miljoen mensen in de Grand Sud regio worden geconfronteerd met voedselschaarste. Madagaskar droeg 0,01 procent bij aan alle kooldioxide die tussen 1933 en 2019 wereldwijd werd uitgestoten.

Hilde Stroot, klimaatexpert Oxfam Novib: “De pandemie toont aan dat landen bereid zijn snel biljoenen dollars in te zetten bij een noodsituatie maar het is en blijft ook een politieke keuze. Dit is ook een noodsituatie, een klimaatnoodsituatie Er voltrekt zich een wereldwijde ramp die dezelfde daadkracht en urgentie vereist. Miljoenen mensen, van Senegal tot Guatemala, hebben hun huizen, inkomen of familie verloren door extreme droogte of overstromingen, veroorzaakt door een klimaatcrisis waar zij weinig tot niets aan hebben bijgedragen. Voor het slagen van de klimaattop moeten rijke landen de klimaatcrisis aanpakken én hun beloftes nakomen en hun bijdrage aan klimaatfinanciering nu verhogen.”

Volgens het Milieuprogramma van de VN kunnen de jaarlijkse aanpassingskosten in ontwikkelingslanden oplopen tot 300 miljard dollar per jaar in 2030 en tot 500 miljard dollar in 2050.

Met de COP26 VN-klimaatbesprekingen in Glasgow in aankomst, roept Oxfam rijke landen dringend op om hun toezeggingen voor klimaatfinanciering te verhogen. Minstens 50 procent van de klimaatfinanciering moet worden besteed aan adaptatie.

Noot voor redactie: 
Hilde Stroot, Oxfam Novib klimaatexpert is beschikbaar voor interviews, contact Jules van Os, persvoorlichting Oxfam Novib, 0651573683. Oxfams methodologienota en datasheet zijn onder embargo bijgesloten

De VN-Klimaatweek in NYC vindt plaats van 20-26 september. VN-secretaris-generaal António Guterres en de Britse premier Boris Johnson zullen later vandaag (maandag) een vergadering van wereldleiders achter gesloten deuren bijeenroepen in de Algemene Vergadering van de VN.

De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) publiceerde afgelopen vrijdag nieuwe cijfers over de klimaatfinanciering in 2019.

Volgens Oxfam’s  analyse van onderzoek door het Swiss Re Institute zouden de economieën van de G7-landen tegen 2050 een gemiddeld verlies van 8,5 procent per jaar tegemoet kunnen zien, wat overeenkomt met $ 4,8 biljoen, als leiders geen ambitieuzere actie ondernemen om de klimaatverandering aan te pakken.

Volgens het IMF bedragen de belangrijkste fiscale maatregelen die regeringen hebben aangekondigd of genomen naar aanleiding van COVID-19 (januari 2020 tot juli 2021) in totaal $ 16.549 biljoen.

In 2009 kwamen de ontwikkelde landen overeen om tegen 2020 $ 100 miljard per jaar aan klimaatfinanciering bij te dragen aan armere landen. In het kader van de Overeenkomst van Parijs van 2015 kwamen ze overeen om te onderhandelen over een nog hoger bedrag dat vanaf 2025 zou ingaan.

Het Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI) meldde dat de totale militaire uitgaven in 2020 zijn gestegen tot $ 1.981 miljard (bijna $ 2 biljoen of $ 2.000 miljard), een stijging van 2,6 procent ten opzichte van 2019.

Volgens NASA was 2020 het warmste jaar ooit gemeten, waarmee 2016, het vorige record, effectief werd gebroken.

Afgezien van de COVID-19-pandemie, stond 2020 in het teken van extreem weer gerelateerde rampen. Deze waren grotendeels verantwoordelijk voor de 389 geregistreerde gebeurtenissen, die resulteerden in 15.080 doden, 98,4 miljoen getroffen mensen en economische verliezen van ten minste 171.3 miljard dollar.

Het IIED schat dat gezinnen op het platteland in Bangladesh, van wie velen in armoede leven, gemiddeld bijna 2 miljard dollar per jaar besteden aan het aanpakken van de gevolgen van klimaatverandering. De gemiddelde persoon in Bangladesh produceert 0,66 ton kooldioxide per jaar. In de VS produceert de gemiddelde persoon 15,52 ton per jaar.

Het wereld voedsel programma rapporteert in haar berichten dat uit de food security analysis (IPC) afgenomen in april 2021blijkt dat 1.14 miljoen mensen in de Grand Sud regio geconfronteerd worden met voedselschaarste.

Volgens Our World in Data produceert Madagaskar elk jaar iets meer dan 0,01 procent van de jaarlijkse CO2-uitstoot in de wereld.