Slechts een derde Nederlanders erkent genderongelijkheid als een serieus probleem

1 juni 2023

Nieuw onderzoek Oxfam Novib bevestigt: we zijn er nog lang niet

Uit nieuw onderzoek in opdracht van Oxfam Novib blijkt dat 90% van de Nederlanders vindt dat vrouwen en mannen ongelijk behandeld worden. Tegelijkertijd vindt 60% van de ondervraagden genderongelijkheid geen serieus probleem. Uit onderzoek blijkt dat er veel onwetendheid is over onder andere moord op vrouwen (femicide), zeggenschap over het eigen lichaam en de loonkloof tussen vrouwen en mannen. Oxfam Novib roept op om de stilte rondom genderongelijkheid te doorbreken, de feiten op tafel te leggen en het gesprek met elkaar aan te gaan. Op die manier kunnen we, samen, de kloof dichten.

Kennis over genderongelijkheid ontbreekt

Wereldwijd mag bijna de helft (44%) van alle vrouwen niet zelf beslissen over het gebruik van anticonceptie of wat er met hun eigen lichaam gebeurt. Vrouwen krijgen gemiddeld 20% minder betaald dan mannen. En jaarlijks worden ruim 45.000 vrouwen vermoord door een (ex-)partner of familielid, uit wraak of jaloezie of omdat ze de familie te schande zouden maken.* De situatie is minstens zo zorgwekkend voor trans- en non-binaire mensen, helaas zijn er vanwege nog steeds grote stigma wereldwijd, weinig onderzoeksresultaten hierover bekend.

“Bijna 45% van vrouwen wereldwijd heeft geen zeggenschap over haar eigen lichaam, dat percentage is bizar hoog. En toch zijn deze cijfers niet nieuw. Vrouwen overal ter wereld zouden gelijk behandeld moeten worden, maar daadwerkelijke verandering blijft uit,” zegt Lilian Alibux, directeur engagement Oxfam Novib. Uit nieuw onderzoek van de internationale hulporganisatie blijkt dat 90% van de respondenten ongelijke behandeling wel erkent, maar 60% dit niet ziet als een serieus probleem. Verder vindt 25% van de mannelijke respondenten dat er in Nederland helemaal geen ongelijke behandeling meer is, heeft 80% geen idee van de omvang van femicide en wordt de loonkloof persistent lager ingeschat dan deze is. “Deze percentages zijn zorgelijk en onacceptabel, want kennis speelt een sleutelrol in het creëren van gelijkheid,” aldus Alibux.

300 jaar is onacceptabel

Samen met activisten, supporters en partners zet Oxfam Novib zich wereldwijd in voor gelijkheid. Aan de hand van onder meer voorlichting over vrouwenrechten, microfinanciering en trainingen aan vrouwelijke ondernemers, maar ook door het ondersteunen van organisaties die strijden voor het recht op abortus of tegen gedwongen huwelijken. Toch gaat het volgens Alibux nog lang niet snel genoeg: “De voorzitter van de Verenigde Naties zei eerder dit jaar dat als we op dit tempo doorgaan, het nog zo’n 300 jaar duurt voor ongelijkheid is uitgebannen. Wij moeten en kunnen sneller: we hebben meer mensen nodig die samen met ons een vuist maken tegen genderongelijkheid.”

Stilte doorbreken

Uit het nieuwe onderzoek blijkt dat vooralsnog vooral vrouwen iets aan ongelijkheid proberen te doen: het gesprek aangaan, erop letten in de privésfeer, op politieke partijen stemmen die ongelijkheid als programmapunt hebben of erover posten op social media. Katinka Moonen, genderexpert: “Om een einde te maken aan genderongelijkheid is het heel belangrijk dat mensen zich er over kunnen en durven uitspreken, dat die ruimte er is, én dat het erkent wordt! Dus doorbreek de stilte rondom thema’s als de loonkloof, femicide en verkrachting, schreeuw je verontwaardiging hierover uit, ga het gesprek aan, op de werkvloer, thuis en met vrienden. Sluit je aan bij organisaties die zich hier wereldwijd voor inzetten, of stem op partijen die ongelijkheid aandacht geven.”

Resultaten uit het onderzoek door Oxfam Novib

80% van de Nederlanders heeft geen idee dat het gros van de moorden op vrouwen, door wraak gedreven femicide is.
Tweederde weet niet dat vrouwen wereldwijd gemiddeld 20% minder geld verdienen dan mannen.
25% van de Nederlanders vindt dat vrouwen in Nederland überhaupt niet ongelijk worden behandeld op de werkvloer, in de politiek of in talkshows.
In Nederland voelen vrouwen zich dubbel zo vaak ongelijk behandeld (40%) als mannen (20%).
Mannen zien ongelijkheid voornamelijk wereldwijd als een probleem (90%), niet zozeer in Nederland (75%).
25% van de mannen vindt dat er in Nederland helemaal geen ongelijke behandeling meer is.
80% van Nederland heeft geen idee van de omvang van femicide.

Noot voor redactie

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Denise Cremers, 06-24704411 denise.cremers@oxfamnovib.nl. Lilian Alibux en Katinka Moonen zijn beschikbaar voor interviews.

Over Oxfam Novib

Oxfam Novib staat achter de mensen die opstaan voor gelijkheid. Mensen die op hun eigen manier strijden tegen de groeiende verschillen. Tegen onrecht. Tegen klimaatverandering, dat de meest kwetsbaren het hardst raakt. Mensen die opkomen voor eerlijke lonen. Voor het recht zichzelf te kunnen zijn.

We helpen met geld. Met kennis. Met lef. Met onze duizenden medewerkers en partners. En onze miljoenen supporters. Want alleen met elkaar pakken we ongelijkheid aan bij de wortel. Om zo de systemen die daarachter zitten voor eens en altijd te veranderen.

Dat doen we door te werken aan een wereld die inclusief, veilig, rechtvaardig en duurzaam is. Samen strijden we voor een wereld waarin iedereen gelijke kansen heeft, ongeacht gender, afkomst of huidskleur. Een wereld die voor iedereen veilig is; waarin de inkomenskloof krimpt in plaats van groeit; waar klimaatverandering harder en eerlijker wordt aangepakt. Sta op en doe mee. Samen strijden we voor gelijkheid.

Over het onderzoek

Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van Oxfam Novib door een onafhankelijk onderzoeksbureau. Het onderzoek is uitgevoerd onder een voor Nederland representatieve steekproef van N=1082.

*Feiten die ten grondslag aan het onderzoek/feiten liggen

44% van de vrouwen wereldwijd heeft géén volledige vrijheid om keuzes te maken over haar eigen lichaam

Uit onderzoek in 68 landen blijkt dat 44% van de vrouwen geen volledige zeggenschap heeft over haar eigen gezondheidszorg, het gebruik van anticonceptie en/of het hebben van seks. Dat betekent dat bijna de helft van de vrouwen niet in vrijheid over haar eigen lijf kan beslissen, zonder daarbij onder druk te staan van ouders of echtgenoot of zelfs bang te moeten zijn voor geweld. Zo worden de basisrechten van honderden miljoenen vrouwen ernstig geschonden.

Oxfam Novib staat achter mensen en organisaties wereldwijd die opstaan voor vrouwenrechten. Samen werken we in verschillende programma’s aan het veranderen van normen rondom seksualiteit en gender, onder meer door voorlichting te geven over seksuele rechten en te werken aan betere toegang tot zorg. Neem bijvoorbeeld Hedia Belhadj van Groupe Tawhida Ben Cheikh: gesteund door Oxfam Novib strijdt zij in Tunesië via onderzoek en kennisoverdracht voor toegang tot anticonceptie en veilige abortus.

Wereldwijd verdienen vrouwen gemiddeld 20% minder dan mannen

Wereldwijd verdienen vrouwen op jaarbasis gemiddeld 20% minder dan mannen. Dat verschil ontstaat doordat vrouwen minder werken en langere periodes afwezig zijn door zwangerschap, maar ook doordat ze minder toegang hebben tot onderwijs, minder snel promotie maken naar leidinggevende functies en vaker in sectoren werken waarin slechter wordt betaald (zoals de zorg). In Nederland verdienen vrouwen op jaarbasis zelfs 36% minder dan mannen. Het verschil in inkomen beperkt de onafhankelijkheid van vrouwen en houdt genderongelijkheid in stand.

Oxfam Novib staat achter mensen en organisaties wereldwijd die opstaan voor betere werkomstandigheden voor vrouwen. Samen eisen we via beleidsbeïnvloeding dat bedrijven en overheden wereldwijd rechten van vrouwen waarborgen en veranderen we sociale normen in de samenleving, zodat vrouwen veilig kunnen werken tegen een eerlijk loon en zorgtaken beter worden verdeeld. Neem bijvoorbeeld de organisatie Women on Farms: gesteund door Oxfam Novib strijden zij in Zuid-Afrika voor betere werkomstandigheden voor vrouwelijke werknemers op wijnboerderijen en eisen ze politieke verandering.

Wereldwijd worden elk uur 5 vrouwen vermoord door een familielid of (ex-)partner

In 2021 zijn wereldwijd zeker 81.000 vrouwen en meisjes om het leven gebracht. Ruim de helft van deze moorden (45.000) werd gepleegd in de familiesfeer. Ter vergelijking: maar 11 procent van de moorden op mannen vindt plaats in de privésfeer. In Nederland wordt iedere 8 dagen een vrouw vermoord, vaak door een (ex)-partner.

Ongelofelijk, maar waar: we leven nog steeds in een wereld waarin vrouwen kwetsbaarder zijn voor geweld en zelfs vermoord worden, simpelweg omdat ze geen man zijn. Dat kan alleen in een wereld waarin vrouwen niet gelijk zijn aan mannen. Oxfam werkt daarom wereldwijd met vrouwenrechtenorganisaties die samen met vrouwen opkomen voor hun rechten en sociale normen in de samenleving veranderen. Zo pakken we (gender)ongelijkheid en de – soms dodelijke - gevolgen daarvan bij de wortel aan.