Hoe gaat het met de Rohingya?

Oktober 2017 - Een paar weken geleden was het regelmatig in het nieuws: de honderdduizenden Rohingya die vluchtten voor het geweld uit Myanmar. Maar hoe gaat het nu met de Rohingya? Humanitair beleidsadviseur Elselijn vertelt er meer over.

Zover ik kan kijken zie ik huisjes. Van bamboe en plastic zeilen. Het is heuvelachtig en ze staan kriskras door elkaar heen. Soms heel dicht op elkaar, soms ligt er een provisorisch aangelegd pad tussen. Op plekken waar geen huisjes staan, zijn in heel korte tijd honderden noodlatrines geplaatst. Zowel daar, als in de huisjes is weinig privacy.

Namens Oxfam Novib bezoek ik het Balukhali vluchtelingen kamp. Samen met collega’s word ik bij een van de ingangswegen van het kamp afgezet. De wegen zijn te smal en te ongelijk voor auto’s. We moeten dus lopen, maar zelfs te voet is het soms lastig. Nog een paar maanden geleden woonde hier slechts 100.000 mensen. Dit aantal is sinds augustus verviervoudigt.

Het Balukhali kamp was niet op zoveel vluchtelingen berekend. Al sinds 1970 komen er golven van vluchtelingen uit Myanmar naar Bangladesh. Maar wat er de afgelopen maanden is gebeurd slaat alles. Er zijn meer dan 620.000 mensen gevlucht uit Myanmar. Een ongelooflijk aantal! Er was onvoldoende onderdak, toiletten, noodschooltjes en paden. Het is daarom tijdens de wandeltocht soms klauteren en afdalen over gladde hellingen.

Het is ongelooflijk druk en krap in het kamp. Door de mensen, de kinderen die rondrennen en de honderden hutjes. Het is wel heftig om te zien en moeilijk om voor te stellen hoe het is om daar dag en nacht in te moeten zitten. Nu in de hitte, maar straks ook tijdens het regenseizoen. Hoe zullen de paadjes er dan uit zien? Kun je nog wel naar een latrine komen als het hard regent? En houden de hutjes het wel?

Er wordt dag en nacht gewerkt om het leven in het kamp beter te maken. Gelukkig zijn er ook veel hulporganisaties actief. Je ziet overal vlaggetjes en logos van organisaties. Om de coördinatie en planning van hulp goed te laten verlopen is het kamp opgesplitst in zones. Daarbinnen zijn weer subzones aangelegd. Zelfs die subzones zijn ontzettend groot en we moeten een behoorlijk eind lopen om bij de juiste plek aan te komen.

Niet alleen hulpverleners helpen, overal waar je kijkt zie je mensen aan het werk. Ze sjouwen de zware bamboe palen het kamp verder in of komen juist het kamp weer in met hout om vuur te maken. Ook zie je vluchtelingen werken aan het egaliseren van stukken grond, om daar later weer op te kunnen bouwen. Voor dit werk krijgen ze een vergoeding, waarmee ze spullen kunnen kopen. Want dat zie je ook sporadisch; kleine winkeltjes waar je eten of spullen kunt kopen.

Onderweg komen we langs een plek waar een van onze collega’s net op het punt staat om een groepje vrouwen en kinderen te vertellen over goede hygiëne. Wij mogen de presentatie bijwonen en sluiten ons aan. Ze geeft praktische tips over handenwassen en het veilig bewaren van water. Zeker in een situatie als deze is hygiëne cruciaal; met zoveel mensen dicht op elkaar kan een bacterie of virus zich heel snel verspreiden. Ik heb al meerdere vieze poeltjes stilstaand water gezien waar vliegen boven hangen en het stinkt. Wat het precies is weet ik niet, maar fris is het zeker niet.

Oxfam doet, net als in veel andere noodhulpresponses, veel aan WASH. Dat staat voor water, sanitaire voorzieningen en hygiëne. Een collega laat ons na de presentatie de noodhulptoiletten zien. In heel hoog tempo zijn er 1.900 noodlatrines geplaatst. Dat was hard nodig, maar inmiddels zitten deze toiletten vol met ontlasting en zijn ze aan vervanging toe. Nu worden ze één voor één vervangen door stevigere latrines.

Helaas is de veiligheid voor de Rohingya nog geen garantie, waardoor ze nog niet terug durven naar hun eigen land. Dit vertellen Rohingya vluchtelingen in interviews aan Oxfam. 

Het kamp, de vluchtelingen en de hulp maken diepe indruk op me. Ik ben trots op mijn collega’s van Oxfam, die samen met andere organisaties moeilijke logistieke puzzels oplossen om het kamp zo snel mogelijk enigszins woonbaar te maken.  Ze zetten zich iedere dag (en bijna ook nacht) in om deze mensen te helpen. En er moet nog heel veel gebeuren. Maar ik ben in ieder geval heel dankbaar dat ik dit werk mag doen en op wat er al is bereikt.