Klimaatverandering in Nederland

Klimaatverandering: ooit leek het misschien een ver-van-je-bed-show. Maar inmiddels is het een realiteit die onze leefomgeving, manier van leven én toekomst rechtstreeks beïnvloedt. Ook voor ons in Nederland.

Welke gevolgen heeft klimaatverandering voor Nederland?

Ook in Nederland is het klimaat aan het veranderen. Dat merken we bijvoorbeeld aan de mildere winters en drogere zomers van de afgelopen jaren. De zomer van 2018 was zelfs de droogste ooit gemeten.

Het weer in ons land wordt extremer. We hebben niet alleen meer te maken met droogte, maar ook met hevigere stormen en regenval. In 2021 leidden heftige regenbuien nog tot overstromingen in Limburg. Hoe gaan we klimaatverandering de komende jaren in Nederland voelen?

• De winters worden zachter: het zal minder vaak sneeuwen en vriezen. Andersom worden de zomers heter. Dit heeft gevolgen voor de natuur, de landbouw en natuurlijk ook voor de mens. Want hittegolven kunnen gezondheidsproblemen veroorzaken en leiden zelfs tot meer sterfgevallen.
• Terwijl de zomers droger worden, is er tegelijkertijd meer kans op neerslag in het voorjaar, najaar en de winter. Dat laatste vergroot de kans op ziektes en plagen bij landbouwgewassen.
• De kans op wateroverlast en overstromingen neemt toe. In 2085 stijgt de zeespiegel aan onze kust met 25 tot 80 cm, volgens berekeningen van het KNMI. En een laaggelegen land als Nederland is kwetsbaar. Door extreme regenval is er ook een grotere kans dat rivieren buiten hun oevers treden.
• Andersom zorgen de periodes van droogte ervoor dat we in Nederland minder drinkwater kunnen produceren. Ook kan het oppervlaktewater verzilten.
• De natuur verandert. Het voorjaar begint bijvoorbeeld eerder: planten lopen eerder uit en insecten laten zich vroeger in het jaar zien. Vogels moeten zich hierop aanpassen, omdat ze anders niet genoeg voedsel kunnen vinden. Dier- en plantsoorten die zich niet aan veranderende omstandigheden aanpassen, kunnen uitsterven.

Klimaatverandering treft ons allemaal

Op dit moment vallen de klimaatproblemen in Noordwest-Europa relatief gezien mee. Ja, er zijn hittegolven, bosbranden en meer, maar de meesten van ons lijden geen honger. In andere delen van de wereld is dat wel anders. Daar zorgt extreme droogte voor dreigende hongersnoden. En moeten mensen op grote schaal hun huis ontvluchten door overstromingen.

Wat er in deze landen gebeurt, raakt ook Nederland en Europa. De gevolgen van klimaatverandering beperken zich niet tot landsgrenzen. We zijn allemaal verbonden: oogstverliezen en schade door natuurgeweld zetten de wereldeconomie onder grote druk. De kans op internationale maatschappelijke of economische crises wordt steeds groter. Daarom is een wereldwijde samenwerking zo belangrijk. Alleen samen kunnen we de gevolgen van klimaatverandering zoveel mogelijk beperken.

Het Nederlandse klimaatbeleid schiet tekort

Om Nederland te beschermen tegen klimaatverandering en de uitstoot van broeikasgassen te verminderen, heeft de overheid allerlei nationale en internationale afspraken gemaakt. Zo wil Nederland uiterlijk in 2050 CO2-neutraal zijn. En in 2030 moet onze uitstoot met 60% zijn afgenomen ten opzichte van 1990. Deze maatregelen presenteerde het kabinet-Rutte in april 2023.

Het is een begin. Maar wij vinden het niet genoeg. Onze eigen consumptie-emissies en buitenlandse emissies werden namelijk bewust buiten deze plannen gehouden. Bovendien steekt de Nederlandse overheid nog altijd tientallen miljarden per jaar in het subsidiëren van fossiele brandstoffen. Denk aan accijnsvrijstellingen op brandstof, en belastingvoordelen voor grootverbruikers van fossiele energie. Zo blijven we in Europa op veel te grote voet leven, terwijl kwetsbare landen de dupe worden. Er moet snel en veel actie komen!

Wat hebben we nodig?

• Een ambitieuzer klimaatbeleid. We roepen politici op om zich hard te maken voor het klimaat. De aarde mag niet verder dan anderhalve graad opwarmen, anders worden miljoenen mensen het slachtoffer. Het nieuwe Nederlandse kabinet moet onze CO2-uitstoot, óók die in het buitenland plaatsvindt, drastisch beperken.
• Vervuilers die hun verantwoordelijkheid nemen. Vervuilende bedrijven komen weg met megawinsten, terwijl ze juist moeten betalen voor de klimaatschade die ze aanrichten. De belastingen voor deze multinationals moeten omhoog.
• Nederland die belofte klimaatsteun nakomt. Als een van de rijke, geïndustrialiseerde landen is Nederland mede verantwoordelijk voor de klimaatcrisis. Via het klimaatschadefonds moeten we de schade vergoeden die armere, kwetsbare landen oplopen.

Wij strijden voor klimaatrechtvaardigheid

De klimaatcrisis versterkt de wereldwijde ongelijkheid. Landen die het minst hebben bijgedragen aan klimaatverandering, worden er het hardst door geraakt. Zo is het Afrikaanse continent verantwoordelijk voor maar 4% van de totale CO2-uitstoot tot nu toe. Maar ondertussen lijdt onder meer Oost-Afrika zwaar onder de gevolgen van klimaatopwarming. Door de aanhoudende droogte sterft vee, mislukken oogsten en zijn water en voedsel bijna niet meer te betalen.

Als we grote vervuilers meer belasten, kunnen we dat geld gebruiken om mensen bij te staan zoals in Oost-Afrika. Om ze weerbaar te maken tegen klimaatverandering. Dat is klimaatrechtvaardigheid. Wij doen dat bijvoorbeeld via landbouwscholen, waar boeren zelf zaden leren kweken en bewaren. Maar ook geven we een podium aan klimaatactivisten. En voeren we campagne voor een eerlijker klimaatbeleid.