Een reality check voor het nieuwe ontwikkelingsbeleid
Wat maakt ontwikkelingssamenwerking effectief? En hoe gaat het nieuwe ontwikkelingsbeleid van minister Sigrid Kaag daaraan bijdragen? We bespraken het tijdens een uitverkocht debat in De Balie in Amsterdam.
Reality check
De avond werd geopend met een bevlogen speech van Amadou Kanouté uit Senegal, directeur van CICODEV Afrika en Oxfam aid hero. Als veteraan in het Afrikaans maatschappelijk middenveld, voormalig campagneleider voor Consumers International en directeur van Greenpeace in Afrika, weet hij als geen ander wat ontwikkelingssamenwerking effectief maakt.
Kanouté’s toespraak was een reality check voor het nieuwe Nederlandse ontwikkelingsbeleid en de toekomstige inzet van Nederland in de Sahel-regio. Kanouté sprak over de problemen die aangepakt moeten worden: economische en sociale ongelijkheid, groeiende instabiliteit, een gebrek aan toekomstperspectief en werkeloosheid.
De hamvraag was natuurlijk wat Kanouté vond van het nieuwe Nederlandse ontwikkelingsbeleid. Hij was zeer positief over het merendeel van de gestelde doelen en veranderingen in het beleid. Met name het centraal stellen van het verbeteren van de positie van vrouwen en meisjes en het investeren in toekomstperspectief voor jongeren en vrouwen vond Kanouté zeer waardevol.
Van links naar rechts: Lennart Booij (moderator), Farah Karimi (Oxfam Novib), Amadou Kanouté (Cicodev Africa), Marhijn Visser (VNO-NCW)
Hulp & Handel
Kritischer was deze welbespraakte Senegalees over de inzet van de private sector voor ontwikkelingssamenwerking. Want, zo stelde hij: 'Hoe kun je ervoor zorgen dat de publieke en private belangen samenkomen en inspelen op de behoeften van burgers?'
In zijn ervaring gaat dit niet goed samen in arme regio’s, omdat de juiste ‘checks and balances’ en wet en regelgeving vaak ontbreken. Een goed werkende overheid en een sterk maatschappelijk middenveld zijn eerst nodig voordat de private sector een effectieve rol kan spelen in het bevorderen van economische ontwikkeling.
Voor Amadou staat hierin ook de rol van de overheden in Senegal en andere landen centraal. Het is hun taak ervoor te zorgen dat er een level playing field is waarbij publieke en private belangen op elkaar afgestemd zijn.
Volgens Kanouté is daarom ook de rol van maatschappelijke organisaties in ontwikkelingslanden zo belangrijk. Zij zijn diegenen die overheden daar aansprakelijke kunnen houden voor de bestedingen van publieke middelen en het vooropstellen van het publieke belang. Op die manier zorgen zij dat ontwikkelingssamenwerking effectief is.
Amadou Kanouté stelde dat de nota de rol van het maatschappelijk middenveld minder expliciet maakt dan de rol van de private sector. Waarnemend directeur-generaal internationale samenwerking Reina Buijs erkende dat de rol van het maatschappelijk middenveld in de uitvoering van de nieuwe nota nog verder uitgewerkt moet worden.
Development debate @DeBalie with @CICODEVAfrica's Amadou Kanouté: 'The role of civil society and NGO's in development needs to be clearly stated.' pic.twitter.com/cyhLajTRwQ
— Kirsten van den Hul (@kirstenvdhul) May 29, 2018
Marhijn Visser van @VNONCW is duidelijk tijdens debat over het nieuwe NLse ontwikkelingsbeleid: er moet geïnvesteerd worden in civil society als we bedrijfsleven in willen zetten voor ontwikkeling. pic.twitter.com/SPmS5QCLjX
— Oxfam Novib (@oxfamnovib) 29 mei 2018
Amadou Kanouté of @cicodevafrique expresses worry on Dutch Aid&Trade mix: How to reconcile private&public interest? Whilst being responsive to people’s need? Private sector role is not to tackle root causes of poverty and conflict, that’s states role. @DeBalie #buhaos pic.twitter.com/Jxylc3qHIG
— Barbara van Paassen (@bvpaassen) 29 mei 2018
Debat op een belangrijk moment
Naar aanleiding van de speech van Kanouté werden het maatschappelijk middenveld en de inzet van het Nederlandse bedrijfsleven in ontwikkelingssamenwerking de belangrijkste thema’s van de avond.
Hoewel het debat er soms stevig aan toe ging werd er ook overeenstemming gevonden. Zo erkende de internationale secretaris van VNO-NCW Marhijn Visser dat maatschappelijk middenveld in ontwikkelingslanden en ook in Nederland belangrijk zijn voor het bedrijfsleven.
Oxfam Novib’s algemeen directeur Farah Karimi stelde tijdens dit panelgesprek dat bedrijven kunnen investeren in ontwikkelingslanden en er Nederlandse belangen zijn om dit te bevorderen. Maar tegelijkertijd stelde Karimi dat het essentieel is dat deze bedrijven zich aan internationale afspraken houden, lokaal belasting betalen en maatschappelijk en verantwoord ondernemen.
Oxfam Novib vindt dat Nederlandse bedrijven geen financiering (subsidies, leningen, exportkredietverzekeringen) zouden moeten krijgen uit het krimpende ontwikkelingsbudget.
Verder was er tijdens de avond veel lof voor de ambitie en inzet van minister Sigrid Kaag op het behalen van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDGs). SP-woordvoerder Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking in de Tweede Kamer, Mahir Alkaya, stelde dat het moeilijk was om het Nederlandse ontwikkelingsbeleid op het rechte pad te brengen waarbij de doelen van het beleid en de instrumenten die daarvoor worden ingezet, op elkaar zijn afgestemd. Alkaya vond dat de nieuwe plannen maar babystapjes waren om op een echt daadkrachtige manier extreme armoede aan te pakken.
Hoewel het beleidsdocument er nu dus is, zal de komende maanden verder worden gepraat en gediscussieerd hoe Nederland het effectiefst kan werken aan sociale en economische ontwikkeling in arme landen. Dit eerste publiek debat bood daarvoor een knallende start.
Dit debat werd georganiseerd door Oxfam Novib in samenwerking met Partos en De Balie.
De sprekers: Reina Buijs (waarnemend directeur-generaal Internationale Samenwerking voor het Ministerie van Buitenlandse Zaken; Amadou Kanouté (CICODEV Africa); Farah Karimi (algemeen directeur Oxfam Novib) Bart Romijn (directeur Partos); Mirjam van Reisen (Hoogleraar International Relations, Innovation and Care aan de Universiteit van Tilburg) Mahir Alkaya (Tweede Kamerlid SP) en Marhijn Visser (secretaris Internationaal Economische Zaken bij VNO-NCW).
