Klein lichtpuntje in aanpak Nederland belastingparadijs

• 30 november 2018

Nadat het kabinet onlangs nog verzuimde  om effectieve maatregelen te nemen tegen belastingontwijking door multinationals, lijkt het kabinet nu alsnog bereid één belangrijke maatregel door te voeren: per 1 juli 2019 kunnen brievenbusfirma’s namelijk niet langer gebruik maken van belastingafspraken met de Nederlandse belastingdienst.

Oxfam Novib belasting-expert Esmé Berkhout: 'Dat bedrijven straks moeten aantonen dat ze niet alleen een halfdode kamerplant en leeg bureau in Nederland hebben staan maar dat zij voldoende personeel hebben en echte activiteiten ontplooien  in Nederland om in aanmerking te komen voor een belastingafspraak is een goede stap om belastingontwijking tegen te gaan.'

Oxfam Novib heeft er lang voor gepleit dat de voorwaarden voor belastingafspraken met grote bedrijven (zogenaamde rulings) aangepast moesten worden. Zo is er momenteel veel te weinig publieke transparantie over de belastingafspraken en kunnen ook brievenbusfirma’s die in Nederland niet of nauwelijks actief zijn gebruik maken van belastingafspraken met de Nederlandse belastingdienst. Het risico dat bedrijven de belastingafspraken misbruiken om hun belastingafdracht in Nederland en andere landen te minimaliseren is daardoor groot.    

Rijke en arme landen verliezen nu jaarlijks miljarden door belastingontwijking door multinationals. Vrouwen en meisjes, vooral degene die al in armoede leven betalen hiervoor de hoogste prijs. Zij betalen hoge kosten voor basisvoorzieningen als gezondheidszorg en onderwijs, zaken die juist zij extra hard nodig hebben om uit de armoede te komen. Er zijn nog veel stappen die Nederland moet zetten om belastingontwijking tegen te gaan en eerlijke belastingafdracht door bedrijven te verzekeren.

Zeer opvallend is dat bij de aanvraag van een belastingafspraak straks in detail gaat worden gekeken naar de aanwezigheid in Nederland. Activiteiten, kosten, personeel en de geldstromen moeten bijvoorbeeld met elkaar in verhouding staan. Het beoordelen van de specifieke aanwezigheid van een bedrijf in Nederland voor het afgeven van een ruling gaat veel verder dan de aanwezigheidseisen die gelden bij andere recent aangekondigde maatregelen die moeten voorkomen dat multinationals winsten parkeren in belastingparadijzen.

Berkhout: 'Ook bij andere maatregelen tegen belastingontwijking zou Nederland veel kritischer moeten kijken naar de economische aanwezigheid van multinationals. Voor multinationals met miljardenwinsten is een one-size-fits-all-eis als 100.000 euro aan gekwalificeerd personeel immers een lachertje. Het aantal personeel moet in verhouding staan tot de omvang en activiteiten van een bedrijf.'

Van de belastingafspraken met multinationals wordt straks een geanonimiseerde samenvatting gepubliceerd.

Berkhout: 'Hoe zinvol de publicatie van de samengevatte belastingafspraken gaat zijn zal afhangen van de inhoud. Deze moet dan wel alle informatie bevatten die nodig is om te beoordelen of er sprake is van belastingontwijking. Bij de nadere invulling moet dus nog blijken hoe serieus het kabinet bereid is belastingontwijking via rulings aan te pakken.'