Nieuw onderzoek: nog geen 6% van de chocolade in onze supermarkten is eerlijk
Hoewel de prijs van chocolade de pan uit rijst, leven veel boer(inn)en die de cacao produceren nog steeds in bittere armoede. Zo'n 94% van alle chocolade in onze Nederlandse supermarkten is oneerlijk. Dit betekent dat het merendeel van de cacaoboeren nog steeds geen leefbaar inkomen krijgt voor hun harde werken. Dat blijkt uit ons nieuwe onderzoek. Albert Heijn kondigde al aan om wél structureel eerlijke prijzen te gaan betalen: hoog tijd dat supermarktreuzen Jumbo en Lidl volgen.
Boeren verdienen geen leefbaar inkomen...
Chocolade is eerlijk wanneer de cacaoboer er nu én in de toekomst een leefbaar inkomen aan kan verdienen. Dat is nu vaak niet het geval. Cacaoboeren in Ivoorkust en Ghana leven al decennialang in armoede en zonder enige zekerheid. Zij krijgen structureel te weinig betaald voor hun cacao, waardoor ze nauwelijks voldoende overhouden voor eten, kleding, medische zorg voor hun gezin en onderwijs voor hun kinderen.
En zonder lange-termijngaranties op een eerlijke prijs, kunnen zij niet investeren in duurzame landbouw. Het is voor cacaoboeren te duur om nieuwe cacaobomen te planten, omdat deze vijf jaar nodig hebben om productief te worden. Daardoor zijn hun huidige bomen heel kwetsbaar voor schimmels en ziekten. Dat heeft afgelopen jaar, toen het weer door klimaatverandering in Ivoorkust en Ghana extreem nat was, geleid tot magere oogsten. Dat heeft de cacaoprijzen enorm doen stijgen, maar cacaoboeren in Ghana zullen daar pas met vertraging iets van terugzien, omdat de overheid jaarlijks de cacaoprijzen bepaalt die boeren ontvangen. En dan nog is het de vraag hoe lang dat zal duren. Vooral supermarkten profiteren van de chocoladeverkopen: van een melkchocoladereep die in de winkel 1 euro kost, krijgt de cacaoboer gemiddeld 9 cent, terwijl er 42 cent (5x zoveel!) naar de supermarkt zelf gaat.
... en supermarkten doen te weinig om dit te veranderen
Nederlanders kopen ruim 80% van hun chocolade in de supermarkt. Daarom heeft Oxfam Novib onderzoek gedaan naar alle chocoladeproducten in de 5 grootste Nederlandse supermarkten, Albert Heijn, Aldi, Jumbo, Lidl en PLUS. Daaruit blijkt dat slechts voor 5,6% van alle chocoladeproducten de cacao op eerlijke wijze is ingekocht.
De grootste Nederlandse supermarkt Albert Heijn heeft in oktober 2024 toegezegd om alle cacao voor al zijn huismerk-chocoladeproducten eerlijk te gaan inkopen. Een belangrijke eerste stap, hoewel we dezelfde ambities zouden willen zien voor de A-merken in de schappen. Jumbo en Lidl, de nummer 2 en 3 in supermarktland, blijven nog ver achter: het eerlijke chocolade-aanbod van Jumbo is maar 5,6%, dat van Lidl zelfs 3.2%. Tijd dat Jumbo en Lidl het voorbeeld van Albert Heijn volgen en ook deze eerste stap te zetten!
Supermarkten, neem je verantwoordelijkheid
Wij vragen van supermarkten om te zorgen dat alle chocoladeproducten in de schappen eerlijk zijn. Dus niet alleen de repen, maar ook de chocoladekoekjes en –croissantjes. Supermarkten moeten langdurige toezeggingen doen dat boeren die voor hen produceren een prijs krijgen voor hun cacao waar ze een leefbaar inkomen mee kunnen verdienen. Dit geef cacaoboeren de zekerheid dat ze kunnen investeren en zorgt ervoor dat ze tegenvallers niet in hun eentje hoeven te dragen. Bovendien moeten supermarkten transparant zijn over dit alles, zodat jij weet waarvoor je kiest, en een duidelijk en haalbaar plan opstellen om snel tot 100% eerlijke chocolade in hun schappen te komen.
Strijd jij mee tegen uitbuiting in je chocolade?
- Kies eerlijke chocolade. Het is vaak moeilijk te bepalen of de chocolade die je koopt in de supermarkt eerlijk is. Bij veel producten, zoals croissantjes en broodjes, is nergens te vinden of ze gemaakt zijn met eerlijke chocolade. Ook keurmerken als Fairtrade en Rainforest Alliance garanderen geen leefbaar inkomen voor de cacaoboeren. Toch is Fairtrade-chocolade een betere keuze dan chocolade zonder dit keurmerk, omdat daarvoor tenminste een minimumprijs en een extra premie wordt betaald. Chocolade met het Tony’s Open Chain-keurmerk beschouwen wij wel als eerlijk, omdat deze cacaoboeren voor minimaal 5 jaar de zekerheid krijgen dat ze de prijs ontvangen die een leefbaar inkomen mogelijk moet maken. Albert Heijn werkt eraan om voor eind 2027 alle cacao voor zijn eigenmerk-producten onder het Tony's Open Chain-keurmerk in te kopen. Dus daar kun je de komende tijd wel op gaan letten, zelfs bij je chocoladecroissant.
- Deel onze posts op sociale media. Een supermarkt is niets zonder jou als klant. Door onze posts op sociale media te delen en de boodschap te verspreiden laat jij zien aan je supermarkt dat jij eerlijke chocolade eist. Hoe hoger de druk, hoe groter de kans dat de supermarkt luistert. Ga naar onze LinkedIn-pagina of onze Instagram en doe mee!
Oxfam Novib en de strijd voor eerlijke boodschappen
- Wij doen onderzoek naar de supermarkten en informeren zo media en Nederlandse burgers;
- Achter de schermen voeren wij, als de supermarkten onze uitnodigingen accepteren, gesprekken met de supermarkten. Dit doen we ook samen met onze collega’s in andere landen, bijvoorbeeld als het gaat om internationaal opererende supermarkten zoals Aldi en Lidl;
- Wij voeren deze campagne al jaren om druk te zetten op de supermarkten en verandering te eisen.
Ontdek hier meer over onze strijd voor eerlijke boodschappen.
