Staat de reputatie van Nederland op het spel?
Hoe Nederland het buitenbeentje van Europa dreigt te worden
Het lijkt alweer zo lang geleden, maar meer dan een jaar geleden bracht Oxfam Novib het rapport "Nederland Belastingparadijs" uit. Sindsdien lijkt er weinig veranderd te zijn: Vandaag, anderhalf jaar later, koppen verschillende grote Europese kranten in drukletters en vetgedrukt:
NEDERLAND BELASTINGPARADIJS.
Nederland komt 10 keer voor in de Paradise Papers
Nederland is er in geslaagd om in de laatste onthullingen van de Paradise Papers, maar liefst tiental keer voor te komen als belastingparadijs, bekende multinationals zoals Nike of Procter & Gamble (verantwoordelijk voor de Pampers die velen onder ons ooit gedragen hebben – bekijk vooral eens ons filmpje) slagen er dankzij Nederland in om belastingen wereldwijd, en dus ook uit ontwikkelingslanden, te ontwijken.
Franse en Duitse kranten stonden vol met verwijten
Als beleidsmedewerker voor Oxfam Novib volg ik de beleidsontwikkelingen in Brussel en in de Europese lidstaten, om een einde te maken aan belastingparadijzen op de voet. Daar merk ik een stijgende verbazing in de wijze waarop Nederland maar weinig lijkt te ondernemen, om hieraan een einde aan te maken. Ik kan u zeggen dat Europa en enkele grote landen als Duitsland en Frankrijk niet bepaald tevreden zijn over de kwalijke rol dat Nederland speelt. De voorbije dagen stonden Franse en Duitse kranten vol met verwijten naar Nederland toe. Terecht ook, want die landen lopen veel inkomsten mis. Hoe zou u zich voelen als Franse burger: Belazerd? Bedrogen? En niet eens door een land ver weg. Neen, een land dat zich partner, bondgenoot noemt en dagdagelijks samenwerkt op tal van domeinen. Een land waarin je het volste vertrouwen hebt.
Nederland riskeert een immense reputatieschade
Natuurlijk was het voor onze buurlanden voorheen ook al duidelijk dat Nederland wel erg gul was voor multinationals, zo gaf de Europese Commissie al aan dat Nederland belastingen van Starbucks moet terugvorderen. Maar nu is het letterlijk en figuurlijk de druppel te veel voor veel Europese lidstaten. Nederland riskeert nu een immense reputatieschade op te lopen. Iedereen weet bovendien dat vertrouwen sneller wordt afgebroken dan opgebouwd. Reputatieschade is natuurlijk wat abstract, concreet betekent het dat trouwe bondgenoten je minder gaan vertrouwen of er in de toekomst minder rekening gaat gehouden worden met Nederland tijdens belangrijke onderhandelingen. Immers hoe geloofwaardig is Nederland nog.
Zo herstellen we onze Nederlandse reputatie
De vraag is dan: hoe herstellen we onze Nederlandse reputatie? Wel erg gemakkelijk! Eerst moeten politici beseffen dat al die belastingvoordelen voor multinationals Nederland eigenlijk maar weinig tot geen voordeel verschaffen (mijn collega Francis legt het in enkele filmpjes erg goed uit). Want er worden weliswaar winsten verschoven naar Nederland, maar er worden evenveel of meer winsten uit Nederland verschoven naar een exotischer belastingparadijs waar het leuker vertoeven is met palmbomen, veel zon en geen belastingen. Nederland moet Europa, en bij uitbreiding de wereld, tonen dat het wil samenwerken en vooral optreden tegen belastingontduiking en ontwijking. Want nogmaals het zijn niet enkel Europeanen die inkomsten mislopen, maar vooral ontwikkelingslanden.
Concreet kan Rutte III beginnen met het behouden van de dividendbelasting. Het afschaffen ervan zou een doorn in het oog zijn van de andere Europese lidstaten en zou de reputatie van Nederland Belastingparadijs alleen maar verergeren. Verder kan Nederland op Europees niveau een voortrekker zijn van absolute transparantie van multinationals. Zo weet men eindelijk hoeveel multinationals in elk land aan belastingen betalen op geboekte winst. Tot slot moet Nederland haar rulingbeleid aanpakken. De manier waarop belastingafspraken moet duidelijker en onder sterke democratische controle staan van de Tweede Kamer. Rulings moeten gepubliceerd worden en sommige schadelijke rulings zoals informeel kapitaal zouden verboden moeten worden.
Nou, veel is het niet toch? Vraag Rutte III om meteen aan de slag te gaan hiermee en teken onze petitie!
Johan Langerock is beleidsmedewerker bij Oxfam Novib. Hij werkt in Brussel, in het hart van de Europese Unie.
