De rijkste 10% is verantwoordelijk voor de helft van wereldwijde CO2-uitstoot

• 20 november 2023

Terwijl de wereld geconfronteerd wordt met opeenvolgende klimaatrecords en klimaatrampen, blijft de CO2-uitstoot van de rijksten van deze wereld onverminderd hoog. In het huidige tempo is het mondiale koolstofbudget in 2028 op. Deze ongelimiteerde uitstoot van de rijksten is een ernstige bedreiging om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5 graad Celsius. Dit blijkt vandaag uit het nieuwe Oxfam-klimaatrapport. Over 10 dagen begint de volgende VN-klimaattop in Dubai.

Het nieuwe Oxfam klimaatrapport ‘Climate Equality: A Planet for the 99%’ is gebaseerd op onderzoek van het Stockholm Environment Institute (SEI) en beoordeelt de consumptie-emissies van verschillende inkomensgroepen in 2019, het meest recente jaar waarvoor nu gegevens beschikbaar zijn. Het rapport toont de grote kloof tussen de CO2-voetafdruk van de rijksten der aarde en de CO2-uitstoot van de rest van de wereldbevolking. 

• De rijkste 1 procent, 77 miljoen mensen, was in 2019 verantwoordelijk voor 16 procent van de mondiale consumptie-uitstoot – meer dan alle uitstoot van auto's en wegvervoer. En evenveel als de 66% armsten, 5 miljard mensen, van de wereld.
• De rijkste 10 procent van de wereldbevolking was verantwoordelijk voor de helft van de wereldwijde CO2-uitstoot.

“Het Oxfam-rapport laat zien dat de klimaatcrisis onderdeel is van een groter probleem, die van de extreme ongelijkheid. De CO2-uitstoot van de rijkste 10 procent, waartoe het merendeel van de Nederlanders behoren, is de belangrijkste oorzaak van deze crisis. En daar ligt ook de grootste verantwoordelijkheid om het aan te pakken,’ zo stelt Oxfam Novib klimaatexpert Jacqueline Persson 

• Twee van de drie Nederlanders behoren tot de rijkste 10% wereldwijd.
• Zij hebben een CO2-uitstoot die negen keer te hoog is om de opwarming wereldwijd te beperken tot 1,5 graad. 
• In de komende 7 jaar moeten zij hun uitstoot met 88% terugbrengen om binnen 1,5 graad opwarming te blijven.

“Overheidsbeleid is te eenzijdig gericht op de belofte van groene economische groei en technische oplossingen om onze klimaatdoelen te kunnen halen. Maar de CO2- uitstoot per Nederlander gaat al jaren nauwelijks omlaag. De ongemakkelijke, maar reële boodschap is dat met de huidige wereldwijde overconsumptie de opwarming van de aarde boven de 1,5 graad Celsius uit gaat komen. Overheidsbeleid, dat Nederlanders echt helpt om hun consumptie te verminderen en daarmee hun uitstoot drastisch terug te dringen, ontbreekt.

En daar komt nog bij dat we enorme hoeveelheden grondstoffen, energie en essentiële mineralen, zoals lithium en kobalt moeten importeren als we onze consumptie op het huidige niveau willen houden. Wat ten koste gaat van voedsel- en energie zekerheid van mensen in lage-inkomenslanden. We moeten ons realiseren dat onze consumptie een prijs heeft. En die prijs betalen de armsten in ontwikkelingslanden, in de vorm van extreme droogte of overstromingen, honger en mensenrechtenschendingen’, aldus Persson.   

De beste en eerlijkste manier om CO2-uitstoot terug te dringen is door de vervuiler te laten betalen. Consumenten en bedrijven krijgen nu veel te weinig prikkels om te verduurzamen en energieverbruik terug te dringen.  Daarnaast zijn de belastingvoordelen voor bedrijven voor het gebruik van fossiele brandstoffen moeilijk te rijmen met ambitieus klimaatbeleid. 

Rijke landen zoals Nederland moeten niet alleen hun CO2-emissies drastisch verminderen, ze moeten ook hun afspraken nakomen en betalen voor de kosten die klimaatverandering met zich meebrengt. Overheden kunnen dat doen door buitensporige CO2-uitstoot zwaarder te belasten. Oxfam berekende dat de 45 grootste energiebedrijven wereldwijd in 2021 en 2022 gemiddeld $ 237 miljard aan excessieve winst maakten. Als overheden hierover 90% belasting hadden geheven, was er 31% extra aan investeringen in hernieuwbare energie vrijgekomen. Zélf doen deze bedrijven dat niet. Zo besteedde Shell tussen 2010 en 2018 slechts 1% van zijn langetermijninvesteringen aan duurzame energie. In 2021 was dat nauwelijks meer: 1,5% van Shells totale uitgaven ging naar zon en wind.

Ter info

Het Oxfam Novib klimaatrapport ‘Klimaatgelijkheid: naar een planeet voor de 99 %' is de Nederlandse bewerking van het gelijknamige internationale Oxfam klimaatrapport. De Engelstalige samenvatting van het internationale Oxfam-rapport is hier te vinden: 'Climate Equality: A Planet for the 99%’.

Het methodologie-document, waar de verantwoording voor de gebruikte data en berekeningen instaan, is ook op te vragen.