Het verhaal achter onze volle schappen

De coronacrisis trekt helden van achter de schermen in de spotlights. De mensen die we voor lief namen en bijna onzichtbaar ons leven in goede banen leidden, vallen nu op als vitale steunpilaren. In de zorg, in het onderwijs en in de supermarkten. Maar crisis of niet, de migranten die asperges steken in Limburg, aardbeien oogsten in Spanje of dagloners die theeplukken in India, staan nog altijd verborgen in de coulissen.

Misschien kun je best een jaartje je aspergesoep missen. Maar de lockdowns en grenscontroles hebben een breder effect op onze voedselvoorziening. Ongeveer driekwart van het fruit en een derde van de groentes die wij consumeren, komen uit het buitenland. En ook voor groenten van eigen bodem zijn we afhankelijk van migranten, die nu de grens niet meer over kunnen. Deze crisis legt onze afhankelijkheid van arbeiders in de voedingsmiddelenindustrie bloot, zowel in Nederland als in zuidelijke landen. Zonder hen, de #foodfrontliners, geen volle schappen.

Onmisbaar en toch kwetsbaar

Met zeer lage lonen, korte contracten en onvoldoende bescherming zijn juist deze mensen extra kwetsbaar in deze crisis. Juist zij, die werken voor ons eten, worden te vaak zelf uitgebuit. In het ergste geval lijden zij zelf honger. Veel migranten die al waren aangenomen voor werk, kunnen niet reizen en lopen de inkomsten mis waarop ze hadden gerekend. Zo kunnen duizenden Marokkaanse seizoenarbeidsters vanwege reisrestricties niet naar Huelva in Spanje vliegen, om mee te werken aan de aardbeienoogst. Ook tijdelijke contracten van Indiase theeplukkers zijn bij aanvang van de crisis direct opgeschort.

Zij die wel nog werk hebben, worden nauwelijks beschermd tegen besmetting. Terwijl velen van hen – zoals druivenplukkers in Zuid-Afrika en arbeiders in de Braziliaanse mangoteelt – een zwakker immuunsysteem hebben door blootstelling aan pesticiden. Lees bijvoorbeeld het verhaal van Carlos, die met gevaarlijke stoffen werkt en kampt met jeuk, open wonden en vlekken over zijn hele lichaam. Mensen als Carlos zouden dus juist extra beschermd moeten worden. 

Applaus voor #Foodfrontliners

Deze #Foodfrontliners verdienen ons applaus, net zoals de andere vitale werkers. En juist nu moeten supermarkten hun beleid en houding veranderen, door waardering te tonen voor de mensen die zorgen voor volle schappen in crisistijd. Juist nu zijn langdurige contracten cruciaal. Momenteel keren veel supermarkten in het buitenland 'coronabonussen' uit aan hun winkelpersoneel. Maar over het feit dat de mangoplukker of garnalenpelster – aan de basis van de supermarktketen – een leefbaar loon moet verdienen, wordt niet gerept. Over Ara en Melati bijvoorbeeld, die garnalen pellen in Indonesië. Door uitbuiting op het werk leven ze in armoede.

Actieplan en duurzaam beleid

Supermarkten spelen een belangrijke rol in ons dagelijks leven, zeker ook tijdens de coronacrisis en daarvoor verdienen zij onze waardering. Met deze waardering komt de verantwoordelijkheid om zorg te blijven dragen voor de mensen achter de gevulde schappen.

Supermarkten moeten zich bewust zijn van de kwetsbare groepen die werkzaam zijn in hun ketens, en hoe deze groepen worden getroffen door de crisis. Met die informatie kunnen supermarkten, samen met de leveranciers, een actieplan opstellen. Om deze mensen van voldoende bescherming te voorzien, te ondersteunen in de toegang tot passende gezondheidszorg en hen garantie te geven op betaald ziekteverlof.

Dit is mogelijk als supermarkten investeren in relaties met leveranciers voor de langere termijn. Als zij leveranciers op tijd betalen, ongeacht de leveringen. En wanneer er vakbondsvrijheid is, waardoor een vertegenwoordiging van de arbeiders regelmatig met de werkgever van gedachten wisselt en problemen op tijd kan aankaarten.

Waardering voor #foodfrontliners

We spreken dagelijks vol lof over mensen in vitale beroepen, vanaf ons balkon en in de media. Laten we de inzet van de #foodfrontliners – waar we zo afhankelijk van zijn – niet vergeten. Laten we onze waardering voor deze groep omzetten in structurele maatregelen, zodat niet alleen wij, maar ook zij elke dag voedsel op tafel kunnen zetten.

Met jouw steun strijden wij voor uitbuitingsvrije boodschappen. In élke supermarkt. Zo leggen we jaarlijks supermarkten langs de meetlat: wat doen zij om mensenleed uit hun schappen te weren? Lees hier wat wij nog meer doen om te voorkomen dat uitbuiting in ons eten terechtkomt, en wat je zelf kunt doen. Wil je op de hoogte blijven van onze acties tegen uitbuiting? Volg ons werk op de voet!